Η επιστροφή της ναπολιτάνικης Καμόρας

Καθώς η Ιταλία βρίσκεται ακόμη σε κατάσταση ανάκαμψης, εγκληματικές οργανώσεις σε ολόκληρη τη χώρα προσπαθούν να χρησιμοποιήσουν το lockdown προς όφελός τους για να ανακτήσουν τον έλεγχο των περιοχών που «έχασαν» τα τελευταία χρόνια. «Τώρα, περισσότερο από ποτέ, η λαϊκή υποστήριξη είναι μικρή» λέει ο πρόεδρος της SOS Imprese Λουίτσι Κουόμο, μίας εθνικής οργάνωσης που προστατεύει τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις.

Στη νοτιοδυτική περιφέρεια της Καμπανίας, με πρωτεύουσα τη Νάπολη, η Καμόρα διεισδύει στην κοινωνία, ανταγωνιζόμενη τις προσπάθειες της κοινωνίας των πολιτών να υποστηρίξει την περιοχή. Μοιράζοντας δέματα με τρόφιμα και επιταγές των 50 Ευρώ, μέλη της Καμόρας πλησιάζουν τους πιο ευάλωτους που χρειάζονται άμεση βοήθεια. «Συνήθιζαν να ζητούν χρήματα, τώρα τα δίνουν. Τα δίνουν βέβαια σε μικρότερα ποσά και φυσικά κάποια στιγμή θα ζητήσουν κάτι σε αντάλλαγμα», προσθέτει ο Κουόμο, τονίζοντας ότι δεν θα έπρεπε να κατηγορηθούν οι ιδιοκτήτες των επιχειρήσεων αφού «αναζητούν κάποιον πρόθυμο να τους βοηθήσει».

Αντίθετα, ο Κουόμο κατηγορεί την κεντρική κυβέρνηση για καθυστερήσεις πληρωμών, ανικανότητα και σύγχυση στο χειρισμό της κρίσης, η οποία, όπως υπογραμμίζει, καλλιέργησε την αντίληψη ότι τα χρήματα της μαφίας θα μπορούσαν να είναι μία ευκαιρία και ίσως η έσχατη λύση ώστε να αποφευχθεί η χρεοκοπία. Σε μια προσπάθεια να ελέγξουν την κατάσταση, οι αρχές κατάσχεσαν πρόσφατα περιουσιακά στοιχεία αξίας περίπου 15 εκατομ. ευρώ σε ολόκληρη τη χώρα.

Μορφές «εναλλακτικής» οικονομίας

Η ιταλική νομοθεσία επιτρέπει την κατάσχεση περιουσιακών στοιχείων που ανήκουν σε εγκληματικές φατρίες με σκοπό την επαναχρησιμοποίησή τους σε κοινωνικά έργα. Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία της ANBSC (Εθνική Υπηρεσία για τη Διοίκηση και την Αξιοποίηση Περιουσιακών Στοιχείων που Κατασχέθηκαν από το Οργανωμένο Έγκλημα) πάνω από 65.000 ακίνητα, συμπεριλαμβανομένων εκτάσεων γης, εταιρειών, κτιρίων και εργοταξίων έχουν κατασχεθεί σε ολόκληρη την Ιταλία τα τελευταία 20 χρόνια.

Ο Ρενάτο Νατάλε, δήμαρχος του Κάζαλ ντι Πρίντσιπε στην επαρχία Καζέρτα της Καμπανίας, την γενέτειρα της φατρίας των Καζαλέσι της Καμόρας - κατάφερε να επαναχρησιμοποιήσει το 65% των κατασχεθέντων περιουσιακών στοιχείων. Το μοντέλο οικονομίας της κοινωνικής αγοράς επιτρέπει στους πολίτες και τις ΜΚΟ να χρησιμοποιούν τα περιουσιακά στοιχεία για κοινωνικές συνεταιριστικές επιχειρήσεις, όπως καφετέριες, εστιατόρια, πολιτιστικά κέντρα, κέντρα υγείας και βιολογικά αγροκτήματα. «Από οικονομικής άποψης, αυτοί οι συνεταιρισμοί δεν στοχεύουν στην αύξηση των κερδών, αλλά έχουν κυρίως κοινωνικό αντίκτυπο, καθώς αποδεικνύουν ότι είναι εφικτό να απαλλαγούμε από τα παράνομα επιχειρηματικά μοντέλα που βασίζονται στην καταπίεση», λέει ο Νατάλε.

Ο Νατάλε ελπίζει ότι οι κάτοικοι της περιοχής δεν θα δελεαστούν από την Καμόρα. «Αν και μάλλον έχουμε δημιουργήσει ισχυρές δομές κατά της Καμόρα, χρειαζόμαστε την κυβέρνηση να ενεργήσει δημιουργώντας ταμεία στήριξης σε ολόκληρη τη χώρα, ώστε να μην χαθούν όλα όσα έχουμε αποκτήσει μέχρι τώρα».

Η αλληλεγγύη όπλο απέναντι στη μαφία

Πάνω από 17.000 ακίνητα βρίσκονται αυτή τη στιγμή στα χέρια της ANBSC. «Η επαναχρησιμοποίηση των περιουσιακών στοιχείων θα πρέπει να οριστεί ως πολιτικός και στρατηγικός στόχος μαζί με μία μαζική παρέμβαση προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι παράνομες δραστηριότητες», λέει ο Ρενάτο Νατάλε.

«Αυτό που μας δίνει σίγουρα μεγάλη ελπίδα είναι η δουλειά των ερευνητών. Όσο οι κατασχέσεις υπάρχουν και συνεχίζονται, αποδεικνύεται ότι έχουν μεγάλη σημασία για την απομάκρυνση της μαφίας», αναφέρει ο Κουόμο. Προς το παρόν, μια μορφή αλληλεγγύης από κάτω προς τα πάνω φαίνεται να είναι πιο αποτελεσματική από τα κρατικά κονδύλια. Ωστόσο, ο οργανισμός SOS Impresa επισημαίνει ότι οι ομάδες της κοινωνίας των πολιτών εκφοβίζονται από τις φατρίες ούτως ώστε να σταματήσουν να στηρίζουν τους πολίτες. Οι τοπικοί οργανισμοί βάζουν παρόλα αυτά τα δυνατά τους για να στηρίξουν τον αγώνα κατά της μαφίας.

«Όπως και το κράτος, έτσι και εμείς έχουμε καθήκον να παραμένουμε κοντά και να υποστηρίζουμε τις κοινότητές μας», λέει ο Μπερνάρντο Ντιάνα. «Ωστόσο, χρειαζόμαστε την κυβέρνηση να παραμείνει σε εγρήγορση».

Ντανιέλα Ντε Λορέντσο

Επιμέλεια: Χρύσα Βαχτσεβάνου