Ευρωπαϊκή κατακραυγή για το καθεστώς του Ιράν

Έκρυθμη παραμένει η κατάσταση στο Ιράν, σχεδόν είκοσι ημέρες μετά τον «μυστηριώδη» θάνατο της νεαρής Μαχσά Αμινί στα χέρια της Αστυνομίας Ηθών, που πυροδότησε μαζικές κινητοποιήσεις σε όλη τη χώρα. Ανεξάρτητη δημοσιογραφική κάλυψη δεν υπάρχει, οι πληροφορίες ρέουν με το σταγονόμετρο. Εκτιμάται ωστόσο ότι τουλάχιστον 130 άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους, καθώς το θεοκρατικό καθεστώς απαντά με βίαιη καταστολή στην εξέγερση των φοιτητών και όσων είναι μαζί τους. Στις φωνές συμπαράστασης προστίθεται και ο Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ για την Εξωτερική Πολιτική, Ζοζέπ Μπορέλ, από το βήμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, την Τρίτη.

«Έχουμε αμέτρητες μαρτυρίες από γενναίες γυναίκες, αλλά και από άνδρες, που υψώνουν τη φωνή τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης», λέει ο Μπορέλ στη διάρκεια συζήτησης για την κατάσταση στο Ιράν. «Τους βλέπουμε να φωνάζουν το σύνθημα 'Γυναίκα-Ζωή-Ελευθερία'. Τρεις λέξεις-κλειδί. Οι γυναίκες του Ιράν είναι η δύναμη που κινεί την αντίσταση. Απαιτούν σεβασμό, δικαιοσύνη και ισότητα. Τίποτα περισσότερο, αλλά και τίποτα λιγότερο...»

Στο τραπέζι και οι κυρώσεις

Θα περιοριστεί η ευρωπαϊκή διπλωματία στην ηθική καταδίκη του καθεστώτος ή θα προχωρήσει σε πιο αποφασιστικά βήματα, όπως η επιβολή κυρώσεων; Ο Ζοζέπ Μπορέλ δηλώνει απλώς ότι οι Ευρωπαίοι «θα συνεχίσουν να εξετάζουν όλα τα μέσα που έχουν στη διάθεσή τους, περιλαμβανομένης και της επιβολής περιοριστικών μέτρων». Ο έμπειρος Ισπανός πολιτικός προφανώς εκτιμά ότι στη σημερινή συγκυρία δεν διαφαίνεται η απαραίτητη πλειοψηφία στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο για την επιβολή κυρώσεων στην Τεχεράνη. Σε πιο υψηλούς τόνους, ο Ντέιβιντ Μακάλιστερ, επικεφαλής της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, επισημαίνει: «Πρέπει να σταματήσει αμέσως η βίαιη καταστολή των ειρηνικών διαδηλώσεων από τις δυνάμεις ασφαλείας των μουλάδων. Το Συμβούλιο οφείλει να επιβάλει σκληρές κυρώσεις, απαντώντας στις σοβαρές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Είτε τις λέμε 'κυρώσεις', είτε 'περιοριστικά μέτρα', το ζήτημα είναι να επιβληθούν, το συντομότερο δυνατόν».

Σε μία συμβολική κίνηση διαμαρτυρίας από το βήμα της Ευρωβουλής προχώρησε η Σουηδέζα ευρωβουλευτής Αμπίρ Αλ Σαλάνι, με καταγωγή από το Ιράκ, μέλος της φιλελεύθερης πολιτικής ομάδας Renew Europe. Προς έκπληξη όλων στο Στρασβούργο, έβγαλε ένα ψαλίδι εν ώρα ομιλίας και έκοψε τα μαλλιά της, ενώ προηγουμένως είχε δηλώσει τα εξής: «Εμείς, οι λαοί και οι πολίτες της ΕΕ, απαιτούμε τον άμεσο και άνευ όρων τερματισμό της βίας απέναντι στις γυναίκες και τους άνδρες του Ιράν. Μέχρι να ελευθερωθεί το Ιράν, η οργή μας θα είναι μεγαλύτερη από εκείνη των καταπιεστών. Μέχρι να ελευθερωθούν οι γυναίκες στο Ιράν, θα είμαστε μαζί τους. Ζιν-Ζιγιάν-Αζαντί. Γυναίκα-Ζωή-Ελευθερία».

Τεχεράνη: «Φταίνε ΗΠΑ και σιωνιστές»

Επί δύο ολόκληρες εβδομάδες ο Ανώτατος Ηγέτης του Ιράν, Αγιατολάχ Αλί Χαμενεί, δεν σχολίαζε την έκρυθμη κατάσταση στη χώρα. Τη Δευτέρα έσπασε τη σιωπή του για να καταγγείλει ότι «τις διαδηλώσεις υποκινούν οι ΗΠΑ, το σιωνιστικό καθεστώς και κάποιοι προδότες Ιρανοί του εξωτερικού».

Την Τετάρτη μάλιστα, το υπουργείο Εξωτερικών του Ιράν κάλεσε τον Βρετανό πρεσβευτή στην Τεχεράνη, για να διαμαρτυρηθεί για την «παράνομη ανάμειξη της βρετανικής κυβέρνησης στις εσωτερικές επιθέσεις του Ιράν», καθώς και για «διάδοση ψευδών ειδήσεων σχετικά με τις διαδηλώσεις, που προκαλούν αναταραχή». Αντίστοιχη διαμαρτυρία έχει ήδη απευθύνει η Τεχεράνη προς τον πρεσβευτή της Νορβηγίας, καθώς και τον μόνιμο επιτετραμμένο της Γαλλίας.

Γιάννης Παπαδημητρίου (AP, DPA)