Εργατικό Κόμμα κατά Μπέντζαμιν Νετανιάχου

Βρισκόμαστε σε ένα ευρύχωρο εμπορικό κέντρο στην μικρή ισραηλινή πόλη Ρεχοβότ, έξω από το Τελ Αβίβ. Μετά από τρεις εβδομάδες λοκντάουν τα καταστήματα σφύζουν και πάλι από ζωή. Η Μεράβ Μιχαέλι, η νέα πρόεδρος του Εργατικού Κόμματος, προσπαθεί να ανοίξει δρόμο ανάμεσα στους πελάτες. Κάθε λίγο κοντοστέκεται για μια γρήγορη συνομιλία, για μια σέλφι, μια ερώτηση. Χάρη σε ένα εμβολιαστικό πρόγραμμα που κινείται σε ταχύτητες ρεκόρ, η χώρα ξεκίνησε πριν λίγες εβδομάδες να αίρει το ένα μετά το άλλο τα περιοριστικά μέτρα. Παρόλα αυτά είναι ασυνήθιστη η εικόνα ενός υποψηφίου να κάνει προεκλογική εκστρατεία μέσα σε ένα πλήθος κόσμου. Οι περισσότερες προεκλογικές συναντήσεις συνεχίζουν να γίνονται διαδικτυακά. Σήμερα, 23/03 οι κάλπες ανοίγουν και πάλι, για τέταρτη φορά μέσα σε δύο χρόνια, για την ανάδειξη νέου κοινοβουλίου.

Παλαιό κόμμα, νέες ελπίδες

Η Μεράβ Μιχαέλι, 54 χρονών, θεωρείται ότι ενσαρκώνει τη νέα ελπίδα του κόμματος, του Ha Avoda, όπως λέγεται στα εβραϊκά. Επί δεκαετίες ήταν το κυρίαρχο κόμμα του Ισραήλ, τελευταία όμως έχασε το ειδικό του βάρος στην πολιτική σκηνή της χώρας. Στις προηγούμενες τρεις εκλογικές αναμετρήσεις μόλις και μετά βίας απέσπασε 6 με 7 από τις 120 έδρες της Κνέσετ, της ισραηλινής βουλής. Καμία σχέση με το πάλαι ποτέ κραταιό κυβερνητικό κόμμα που το 1992 υπό τον Γιτζάκ Ραμπίν κέρδισε 44 έδρες.«Όλοι ήταν πεπεισμένοι ότι το Εργατικό Κόμμα ήταν νεκρό και ότι δεν ήταν δυνατόν να το ξαναφέρει κανείς στη ζωή. Αλλά εγώ ήξερα ότι αυτό δεν ευσταθούσε», λέει η Μεράβ Μιχαέλι σε συνέντευξη στη DW, καθοδόν προς το επόμενο προεκλογικό της ραντεβού σε ένα κοντινό κιμπούτς. «Το Εργατικό Κόμμα επανέφερε το σιωνιστικό όνειρο, μια εστία για τον εβραϊκό λαό, ισότητα για όλους, μια δίκαιη κοινωνία και ασφάλεια για όλους μέσω της αναζήτησης ειρήνης. Το Ισραήλ χρειάζεται ένα ισχυρό κυβερνητικό κόμμα στον κεντροαριστερό χώρο. Κι αυτό είναι που θέλω να οικοδομήσω και πάλι». ‘Ενας δύσκολος στόχος. Το αριστερό στρατόπεδο είναι αριθμητικά μικρό και κατακερματισμένο. Και η δεξιά υπό την ηγεσία του επί σειρά ετών πρωθυπουργού Μπέντζαμιν Νετανάχου κυριαρχεί στην ισραηλινή πολιτική. Περνώντας μέσα από το εμπορικό κέντρο κάποιοι της φωνάζουν στα εβραϊκά Rag Bibi (Μόνο τον Μπέντζαμιν).

Είναι το πιο γνωστό σλόγκαν των οπαδών του Νετανιάχου. Η Μιχαέλι έχει συνηθίσει τέτοιες σκηνές. Παρά την μάσκα στο πρόσωπο, στα μάτια διαβάζει κανείς ένα χαμόγελο ακόμη κι όταν μιλά με οπαδούς του κόμματος Λικούντ του ισραηλινού πρωθυπουργού. Αλλά έχει να τους δώσει ένα σαφές μήνυμα: «Ο Νετανιάχου επί δώδεκα συναπτά χρόνια βρίσκονταν στην εξουσία, τώρα πρέπει να φύγει»πιστεύει η Μιχαέλι. «Χωρίς αυτόν μπορούμε να ανοικοδομήσουμε τη δημοκρατία, την πολιτική μας και όλον τον δημόσιο τομέα, που τόσα χρόνια επηρέαζε». Πρόεδρος του Εργατικού Κόμματος εξελέγη μόλις τον Ιανουάριο, δεν είχε πολύ καιρό στη διάθεσή της για να το ανανεώσει. «Είναι η 10η πρόεδρος τα τελευταία 20 χρόνια χωρίς να μετρήσουμε κι αυτούς που επανεξελέγησαν για περισσότερες φορές. Καλώς ήλθατε στο χειρότερο επάγγελμα της ισραηλινής πολιτικής» σχολίαζε ο Άνσχελ Πφέρερ στην Haaretz. Πρώην δημοσιογράφος, πάντα ντυμένη στα μαύρα, η Μιχαέλι είναι γνωστή στο Ισραήλ. Από το 2013 βουλευτής θεωρείται προοδευτική πολιτικός που δραστηριοποιείται μετά άλλων για θέματα γυναικών και της κοινότητας ΛΟΑΤΚΙ+. Ανήκει σε αυτούς που θεωρούν εφικτή τη λύση στη βάση δύο ανεξάρτητων κρατών με τους Παλαιστίνιους και συχνά επικαλείται το σύνθημα “Ασφάλεια και Ειρήνη”, του πρώην προέδρου του κόμματος και πρωθυπουργού Γιτζάκ Ράμπιν.

Φέρνει νέα δυναμική

Ιστορικές θα παραμείνουν η χειραψία του Ράμπιν με τον αρχηγό της PLO Γιάσερ Αραφάτ και οι συμφωνίες του Οσλο που συνήψαν το 1994. Ο Ράμπιν δολοφονήθηκε από εβραίο εξτρεμιστή και οι ελπίδες για ειρήνευση εξανεμίστηκαν με την δεύτερη Ιντιφάντα το 2020. «Μετά την κατάρρευση της ειρηνευτικής διαδικασίας με τους Παλαιστίνιους, το Εργατικό Κόμμα έχασε την πυξίδα του», υποστηρίζει ο Μαόζ Ρόζενταλ, πολιτικός επιστήμων στο Διεπιστημονικό Κέντρο Herliya (IDC). «Άλλοι στο ισραηλινό πολιτικό σύστημα διέθεταν απαντήσεις σε πολιτικά ζητήματα, που ήταν πιο σαφείς ή περισσότερο αντιληπτές. Το στρατόπεδο των ειρηνιστών εξωθήθηκε στο περιθώριο. Στο μεταξύ πάνω από το 50% των ισραηλινών ψηφοφόρων υποστηρίζει τον δεξιό χώρο και την στρατιωτική κατοχή του παλαιστινιακού πληθυσμου». Τον δρόμο που οδήγησε στην πολιτική ασημαντότητα το κόμμα της αποδίδει η Μιχαέλι σε μια μακρά καμπάνια δυσφήμισης της ισραηλινής Αριστεράς από τον Νετανιάχου. «Νομίζω ότι βρεθήκαμε πράγματι σε ένα χαμηλό σημείο» παραδέχεται και στρέφει τα βέλη στον προκάτοχό της Αμίρ Πέρετζ κι έναν άλλο βουλευτή, που στις τελευταίες εκλογές δεν τήρησε τις υποσχέσεις του και έλαβε υπουργική καρέκλα από τον Νετναιάχου. Σήμερα η Μεράβ Μιχαέλι εξαίρει τον κεντροαριστερό χαρακτήρα του κόμματός της, που υπό την ηγεσία της φαίνεται να ξανανιώνει δημοκοπικά.

Σύμφωνα με τις σφυγμομετρήσεις, οι οποίες μέχρι πρότινος αμφέβαλαν εάν θα μπορέσει το Εργατικό Κόμμα να εισέλθει στη Βουλή, τώρα του δίνουν γύρω στις 7 έδρες. Κυρίως γυναίκες ψηφοφόροι νιώθουν ότι το κόμμα τους εκφράζει. «Νομίζω ότι ως βουλευτής απέδειξε τις ικανότητές», λέει μια νέα γυναίκα, που στις προηγούμενες εκλογές ψήφισε το αριστερό κόμμα Μέρετζ. «Μου αρέσουν οι φεμινιστικές της θέσεις σε πολιτικά θέματα». Η συνταξιούχος Ταμάρ Λέβι εμπιστεύεται την Μιχαέλι για τη γεφύρωση των κοινωνικών ρωγμών στη χώρα. «Είναι η μοναδική γυναίκα στην κορυφή κόμματος, μόνο και μόνο αυτό είναι υπέροχο» λέει η Ταμάρ, παραδοσιακή ψηφοφόρος των Εργατικών. Η ίδια η Μιχαέλι λέει ότι είναι διατεθειμένη να συμμετάσχει σε κυβέρνηση συνασπισμού υπό έναν όρο: Να φύγει ο Νετανιάχου. «Χωρίς το Εργατικό Κόμμα δεν μπορεί να υπάρξει συνασπισμός για αλλαγή, που να εκτοξεύσει τον Νετανιάχου από το αξίωμά του, και το Εργατικό Κόμμα είναι ένα σημαντικό συστατικό στοιχείο ενός τέτοιου συνασπισμού». Αλλά κι αυτό δεν θα είναι εύκολη υπόθεση, εάν αναλογιστεί κανείς τις αντικρουόμενες θέσεις των κομμάτων που θα μπορούσαν να συμπτύξουν κυβερνητικό συνασπισμό χωρίς τον Νετανιάχου. Μια πρόκληση για την Μιχαέλι, που επιδιώκει να καθιερώσει το κόμμα της ως μια ισχυρή πολιτικά δύναμη.

Τάνια Κρέμερ

Επιμέλεια: Ειρήνη Αναστασοπούλου