Επίσκεψη Πούτιν στο Βελιγράδι

Ο πρόεδρος Αλεξάνταρ Βούτσιτς επεδίωκε διακαώς μια λαμπερή υποδοχή του ρώσου προέδρου Πούτιν στο Βελιγράδι. Από τις αρχές Δεκεμβρίου διαδηλώνουν κάθε εβδομάδα σε ολόκληρη τη χώρα δεκάδες χιλιάδες εναντίον του σέρβου προέδρου ζητώντας τον τερματισμό της πολιτικής βίας και πιο αντικειμενικά δημόσια μέσα ενημέρωσης. Όμως η επίσκεψη στη Σερβία έχει βάρος και για τον πρόεδρο Πούτιν. Δημοσκόπηση του ανεξάρτητου ρωσικού ινστιτούτου δημοσκοπήσεων Lewada δείχνει ότι όλο και περισσότεροι Ρώσοι αποδίδουν στον Βλαντίμιρ Πούτιν τα κακώς κείμενα στη Ρωσία. «Για το λόγο αυτό ο Πούτιν χρειάζεται δυνατά τηλεοπτικά πλάνα από επίσκεψη σε χώρα που δεν ανήκει στις πρώην χώρες-δορυφόρους της Σοβιετικής Ένωσης, είναι υποψήφια προς ένταξη στην ΕΕ και δείχνει ότι τον αγαπά, τον εκτιμά και τον στηρίζει», εκτιμά ο πολιτικός επιστήμονας Μπόρις Βάργκα. Ο Μαξίμ Σαμουρόκοβ από το ινστιτούτο Carnegie Endowment συμπληρώνει ότι μέλημα του ρώσου προέδρου είναι να δείξει ότι «υπάρχει ρωσική επιρροή σε όλα τα μέρη του κόσμου».

Χθες, παραμονής της επίσκεψης, Πούτιν πραγματοποιήθηκε στο Βελιγράδι μεγάλη διαδήλωση στη μνήμη του σέρβου πολιτικού της αντιπολίτευσης Όλιβερ Ιβάνοβιτς, ένα χρόνο μετά τη δολοφονία του στις 16 Ιανουαρίου του 2018. Κορυφαίοι αξιωματούχοι από το περιβάλλον του προέδρου Βούτσιτς προσέβαλλαν με απαξιωτικά σχόλια τον δημοφιλή, μεταξύ των Σέρβων του Κοσσυφοπεδίου, πολιτικό. Στο μεταξύ η χήρα του Ιβανόβιτς προσελήφθη στο σερβικό δημόσιο με αντάλλαγμα την αποκήρυξη των διαδηλωτών που ζητούν τη σύλληψη και τιμωρία των αγνώστων δολοφόνων του συζύγου της.

Στενότεροι οι οικονομικοί δεσμοί με τη Δύση παρά με τη Μόσχα

Την ώρα που η Σερβία επιδιώκει την ένταξή της στην ΕΕ εξακολουθεί να καλλιεργεί στενές σχέσεις με τη Ρωσία. Παρά το γεγονός ότι χώρες της Δύσης είναι πολύ πιο δραστήριες οικονομικά στην βαλκανική χώρα από ότι η Ρωσία, ο σερβικός πληθυσμός αποδίδει ιδιαίτερη σημασία στις σχέσεις με την Ρωσία, τον «ορθόδοξο μεγάλο αδελφό». Το γεγονός αυτό σχετίζεται και με την σταθερή άρνηση της Μόσχας να αναγνωρίσει ένα ανεξάρτητο Κοσσυφοπέδιο. Ως «αντάλλαγμα» το Βελιγράδι δεν συμμετέχει στις κυρώσεις που επιβλήθηκαν στη Ρωσία μετά την προσάρτηση της Κριμαίας. Προφανώς δεν είναι τυχαίο ότι εδώ και εκεί στα κτήρια του Βελιγραδίου αναγράφεται το σύνθημα «Το Κόσοβο είναι Σερβία και η Κριμαία Ρωσία».

Οι στενοί δεσμοί Ρωσίας-Σερβίας έχουν μεγάλη συμβολική σημασία για πολλούς Σέρβους, όμως τα οικονομικά στοιχεία κάνουν λόγο για μια σχετικά χαλαρή σχέση σε σύγκριση με τη Δύση. Περισσότερο από το 65% των σερβικών εξαγωγών διοχετεύονται σε χώρες της ΕΕ. Παράλληλα εργάζονται, σπουδάζουν και ζουν σε χώρες της Δύσης πολύ περισσότεροι Σέρβοι από ότι στην Ρωσία. Η Μόσχα καταφέρνει ωστόσο και διατηρεί την πολιτική της επιρροή στο Βελιγράδι χωρίς να καταβάλλει ιδιαίτερη προσπάθεια. Η ρωσική Gazprom Neft ελέγχει το σύνολο της σερβικής πετρελαϊκής βιομηχανίας και ισχυρίζεται ότι διέθεσε περίπου 3 δις ευρώ στον εκσυγχρονισμό της. Οι δύο χώρες έχουν μάλιστα υπογράψει συμφωνία στρατηγικής εταιρικής σχέσης. Η Σιμόν Ίλζε επικεφαλής του σερβικού παραρτήματος του γερμανικού πολιτικού ιδρύματος Χάινριχ Μπέλ προειδοποιεί ωστόσο ότι «ο Πούτιν δεν μοιράζει αφιλοκερδώς δώρα: Η Σερβία καταβάλλει υψηλότερο τίμημα για πρώτες ύλες από τη Ρωσία από ότι η Γερμανία, η οποία έχει επιβάλλει κυρώσεις στη Μόσχα».

Ντράγκοσλαβ Ντέντοβιτς, Βελιγράδι

Επιμέλεια: Στέφανος Γεωργακόπουλος