Εντυπωσιακή ανακάλυψη ορυκτών υλών στη Νορβηγία

Αναμφίβολα η αρχή δεν ήταν τόσο εντυπωσιακή όσο η εξέλιξη. Προ ετών μια νορβηγική εταιρία είχε προτείνει στον Ελβετό τραπεζίτη, επενδυτή και σύμβουλο επιχειρήσεων Μίχαελ Βούρμσερ να αγοράσει πέντε άδειες για ιδιαίτερα επικερδή, κατά την ίδια, αποθέματα φωσφορικών πετρωμάτων στη Νορβηγία. Τα αποθέματα αυτά βρίσκονταν τότε και στο στόχαστρο νορβηγικών πανεπιστημίων αλλά και της Νορβηγικής Γεωλογικής Υπηρεσίας. 

Η θετική του ανταπόκριση οδήγησε σε μια από τις μεγαλύτερες ανακαλύψεις ορυκτών πρώτων υλών στην Ευρώπη, που προσείλκυσε το έντονο ενδιαφέρον όχι μόνο της ΕΕ αλλά και της Κίνας. Η εταιρία του Ελβετού ισχυρίζεται ότι ανακάλυψε τα μεγαλύτερα αποθέματα του είδους και κάνει λόγο για τουλάχιστον 70-80 δισεκατομμύρια (!) τόνους μεταλλευμάτων. 

Φώσφορο, βανάδιο και τιτάνιο

Το 2018 ο Βούρμσερ και οι νέοι του συνέταιροι ίδρυσαν στη Μεγάλη Βρετανία την εταιρία Norge Mining με κεφάλαια προερχόμενα κυρίως από την Ελβετία και τη Γερμανία. Τότε ξεκίνησαν να παίρνουν και τα πρώτα δείγματα από το υπέδαφος στην ιδιαίτερα αραιοκατοικημένη περιοχή Ντάλανε της νοτιοδυτικής Νορβηγίας.

Πέρα από φωσφορικά πετρώματα ανακάλυψαν δυο ακόμη πολύτιμες ορυκτές ύλες: βανάδιο και τιτάνιο. Το πρώτο είναι υποψήφιο να αποσπάσει τον τίτλο «πρώτη ύλη του μέλλοντος». Ήδη σήμερα το ένα δέκατο των παγκόσμιων αποθεμάτων χρησιμοποιείται για την κατασκευή μπαταριών υψηλών αποδόσεων. 

Οι μπαταρίες βαναδίου υπερέχουν σημαντικά της τεχνολογίας ιόντων λιθίου αφού φορτίζουν γρηγορότερα ενώ μπορούν να φορτίσουν και να αποφορτίσουν 10 φορές συχνότερα χωρίς να χάσουν την απόδοσή τους. Πέραν αυτών είναι πιο ανακυκλώσιμες από τις λιθίου. Το δε τιτάνιο παίζει σημαντικό ρόλο στη χαλυβουργία ενώ το φώσφορο χρησιμοποιείται ως επί το πλείστον για την παρασκευή ζωοτροφών και λιπασμάτων. 

Με ηλεκτρομαγνητικές μετρήσεις που έγιναν από ελικόπτερο το 2019 έγινε μια πλήρης τρισδιάστατη απεικόνιση των πιθανών μεταλλευμάτων. Αρχικώς η Norge Mining υπολόγιζε με πρώτες ύλες μέχρι βάθους 300-400 μέτρων. Δοκιμαστικές γεωτρήσεις και εργαστηριακές έρευνες έδειξαν όμως την ύπαρξη μεταλλευτικών ορυκτών ακόμη και σε βάθος τουλάχιστον 2.200 μέτρων. Η εταιρία ελπίζει ακόμη και σε διπλάσιο βάθος, έως 4.500 μέτρων. 

Στην αρχή κανείς δεν υπολόγιζε με τόσο «γιγαντιαίες διαστάσεις» αποθεμάτων, επισήμανε ο Βούρμσερ μιλώντας προς την Deutsche Welle. H Norge Mining έχει αγοράσει στο μεταξύ 46 άδειες για έρευνες σε περιοχές συνολικής έκτασης 420 συνολικά τετραγωνικών χιλιομέτρων. Πρόκειται για μια έκταση τέσσερις φορές όσο το Παρίσι. Το 2012 η Νορβηγική Γεωλογική Υπηρεσία υπολόγιζε την αξία των αποθεμάτων σε 30 δις ευρώ. Μόνο που οι τότε εκτιμήσεις έκαναν λόγο για αποθέματα σε μόλις 100 και όχι 2.200 και πλέον μέτρα βάθος. 

Έντονο ευρωπαϊκό και κινεζικό ενδιαφέρον

Γεωτρήσεις που έγιναν στα τέλη του 2020 έδειξαν ότι η Norge Mining μπορεί να υπολογίζει με περίπου 70-80 δις τόνους φωσφορικών πετρωμάτων. Σε περίπτωση που επιβεβαιωθούν οι εκτιμήσεις, θα ήταν τα μεγαλύτερα αποθέματα φωσφόρου στον κόσμο, πολύ μεγαλύτερα ακόμη και από του Μαρόκου που διαθέτει 50 δις τόνους και φυσικά της Κίνας με «μόλις» 3 δις τόνους. Όπως τονίζει η εταιρία, πρόκειται μάλιστα για ιδιαίτερα συγκρατημένες και «συντηρητικές» εκτιμήσεις αφού υπολογίστηκαν με βάση 1.500 μέτρα βάθος. 

Σε αυτά θα πρέπει να προστεθούν και 2,45 εκ. τόνοι βαναδίου. Για το τιτάνιο δεν υπάρχουν ακόμη εκτιμήσεις. 

Η νορβηγική ανακάλυψη έχει προκαλέσει το έντονο ενδιαφέρον της ΕΕ αφού τα φωσφορικά πετρώματα, το βανάδιο και το τιτάνιο συγκαταλέγονται στον κατάλογο των «κρίσιμων πρώτων υλών» που συντάσσουν οι Βρυξέλλες από το 2011. Περιλαμβάνει 30 συνολικά σπάνιες πρώτες ύλες που θεωρούνται σημαντικές για την ευρωπαϊκή οικονομική και κλιματική πολιτική και τις οποίες εισάγει ως επί το πλείστον η Ευρώπη. 

Η ΕΕ εισάγει τις τρεις προαναφερθείσες ύλες σε ποσοστό 60% από την Κίνα, κατά 20% από τη Ρωσία και τις υπόλοιπες από το Καζακστάν, το Μαρόκο και άλλες αφρικανικές χώρες. Και όλα αυτά ενώ εκτιμάται ότι οι ανάγκες σε βανάδιο θα αυξηθούν σημαντικά εντός της τρέχουσας δεκαετίας. Μέχρι στιγμής η Norge Mining δεν δεσμεύεται βέβαια για πιθανές μελλοντικές προμήθειες των κρίσιμων αυτών πρώτων υλών στις χώρες της ΕΕ. 

Βέβαιο θεωρείται ότι η εξόρυξη των εν λόγω γιγαντιαίων αποθεμάτων ανοίγει νέες προοπτικές για τη νορβηγική οικονομία. Η χώρα θέλει ούτως ή άλλως να απεξαρτηθεί από τις εξαγωγές πετρελαίου και η εξόρυξη σπάνιων ορυκτών υλών μπορεί να εξελιχθεί σε νέο πυλώνα των νορβηγικών εξαγωγών.

Οι Κινέζοι πάντως χτυπούν ήδη την πόρτα των Νορβηγών. Μία φορά στις 10 μέρες η Norge Mining δέχεται τουλάχιστον ένα τηλεφώνημα από την Κίνα, και συγκεκριμένα από κρατικές επιχειρήσεις που αν και δεν το εκφράζουν ευθέως, θα ήθελαν να αγοράσουν την επιχείρησή του, όπως λέει ο Βούρμσερ. Για τον ίδιο βέβαια δεν τίθεται καν τέτοιο θέμα. Στρατηγικός του εταίρος ήταν και θα παραμείνει η ΕΕ, όπως τονίζει, με την οποία μοιράζονται και τον στόχο της κλιματικής ουδετερότητας. 

Μιχαήλ Μπουσούεφ

Επιμέλεια: Κώστας Συμεωνίδης