Διεθνής διάσκεψη για τις επανορθώσεις και με την Ελλάδα;

«Η Πολωνία αυξάνει την πίεση προς τη Γερμανία για τις πολεμικές αποζημιώσεις» αναφέρει το δίκτυο ZDF με αφορμή τη διήμερη επίσκεψη στο Βερολίνο (6 και 7 Δεκεμβρίου) του Πολωνού υφυπουργού Εξωτερικών και επιτετραμμένου για θέματα πολεμικών επανορθώσεων, Αρκάντιους Μουλάρτσικ. Ο ίδιος άλλωστε έχει αναλάβει πρόσφατα τη διεθνή εκπροσώπηση της χώρας για τη διεκδίκηση από τη Γερμανία αποζημιώσεων ύψους 1,3 τρισεκατομμυρίων ευρώ,οι οποίες συγκεκριμενοποιήθηκαν από ειδική επιτροπή του πολωνικού κοινοβουλίου και έχουν επιδοθεί ήδη στο γερμανικό υπ. Εξωτερικών.

Οι τόνοι ανέβηκαν από την πολωνική πλευρά ήδη πριν από την επίσημη έναρξη της διήμερης επίσκεψης και τη συνάντησή του Αρκάντιους Μουλάρτσικ με την Γερμανίδα υφυπ. Εξωτερικών, αρμόδια για Ευρωπαϊκά Θέματα, Άννα Λούρμαν. Αφορμή στάθηκαν δηλώσεις του Μουλάρτσικ στο γερμανικό πρακτορείο ειδήσεων dpa. «To ζήτημα των πολεμικών επανορθώσεων είναι για την Πολωνία θεμελιώδες» ανέφερε πηγαίνοντας ένα βήμα παραπέρα: «Η Γερμανία πλέον έχει μόνο μια επιλογή: είτε να καθίσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με την Πολωνία είτε η Βαρσοβία να θέσει το θέμα σε όλα τα διεθνή fora: στον ΟΗΕ, το Συμβούλιο της Ευρώπης, την ΕΕ».

Διεθνή Διάσκεψη ζητά η Βαρσοβία

Μάλιστα αίσθηση προκαλεί και η εξής πολωνική πρόταση: «Πέραν των διμερών συνομιλιών, θα πρέπει να διεξαχθεί και μια Διεθνής Διάσκεψη για το θέμα διότι αφορά πολλές άλλες χώρες».

Γεγονός είναι ότι εκτός από την Πολωνία και η Ελλάδα διεκδικεί αδιάλειπτα πολεμικές επανορθώσεις από τη Γερμανία, οι οποίες, όπως διατείνονται όλες οι ελληνικές κυβερνήσεις διαχρονικά παραμένουν ενεργές στο ακέραιο. Προς το παρόν πάντως δεν έχουν υπάρξει ελληνικές αντιδράσεις στις δηλώσεις του Πολωνού υφυπ. Εξωτερικών.

Ο Αρκάντιους Μουλάρτσικ συνεχίζει: «Δεν είναι δυνατόν η γερμανική κυβέρνηση να μην επιληφθεί του θέματος μέχρι τις επόμενες ομοσπονδιακές εκλογές. Πρέπει να διεξαχθεί διάλογος διότι, σε διαφορετική περίπτωση, οι συνέπειες θα ήταν αρνητικές για τη γειτονία μας». Σύμφωνα με το dpa ήδη πριν από δύο εβδομάδες η Πολωνία απέστειλε επίσημη διπλωματική νότα σε 51 χώρες της ΕΕ, του ΝΑΤΟ και του Συμβουλίου της Ευρώπης κοινοποιώντας τις θέσεις της πάνω στο ζήτημα και «ζητώντας κατανόηση».

Η πολωνική πλευρά δεν δείχνει πάντως διατεθειμένη να ρίξει τους τόνους. «Τίποτα κάτω από το χαλί» τόνισε ο Πολωνός υφυπουργός σχολιάζοντας την πάγια γερμανική θέση ότι το ζήτημα των πολεμικών επανορθώσεων έληξε με τη συμφωνία 2 συν 4 του 1990. Η Γερμανία ακολουθεί από τη δεκαετία του 1950 την πολιτική «της αποσιώπησης, της παραγραφής και της λήθης» αναφέρει χαρακτηριστικά κάνοντας λόγο «για ανθρώπους στην Πολωνία που μια ζωή αναζητούσαν δικαιοσύνη και δεν τη βρήκαν» την ώρα που καταβάλλονται στη Γερμανία συντάξεις «σε πρώην στρατιώτες της Βέρμαχτ και μέλη των SS»

Nέο επίπεδο διεκδίκησης ή προεκλογικό όπλο του PiS;

Σύμφωνα με παρατηρητές στη Γερμανία, οι οποίοι γνωρίζουν σε βάθος τις γερμανοπολωνικές σχέσεις, πράγματι οι πολωνικές διεκδικήσεις περνούν πλέον σε ένα νέο επίπεδο ρίχνοντας στο τραπέζι επίσημα και το σενάριο της «διεθνοποίησης». Η Βαρσοβία, εκτιμούν, αυξάνει την πίεση προς τη Γερμανία χρησιμοποιώντας όλα τα διπλωματικά, νομικά και πολιτικά μέσα που διαθέτει. Ωστόσο οι κινήσεις αυτές θα πρέπει να ιδωθούν υπό το πρίσμα (και) των επόμενων κρίσιμων βουλευτικών εκλογών, πιθανώς το επόμενο φθινόπωρο. Κορυφαίο θέμα στην ατζέντα του υπερσυντηρητικού PiS θα είναι οι πολωνικές διεκδικήσεις των 1,3 τρις ευρώ έναντι της Γερμανίας, δεδομένου ότι η πλειοψηφία των Πολωνών θεωρούν ορθή τη διεκδίκησή τους. Ταυτόχρονα μεγάλο μέρος του εκλογικού σώματος διέπεται από «αντιγερμανικά» αισθήματα, κάτι που επιδιώκει να εκμεταλλευτεί πολιτικά το PiS. Μένει επίσης να φανεί τι στάση θα τηρήσει και η Ελλάδα στο ζήτημα αυτό, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές.

Από την άλλη πλευρά, έγκυρες πηγές στο Βερολίνο, που θα έβλεπαν ίσως θετικά το ενδεχόμενο ενός «ειλικρινούς διαλόγου» με την Πολωνία, εκτιμούν ότι το ποσό των 1,3 τρις ευρώ είναι αντικειμενικά μη ρεαλιστικό υπό τις σημερινές συνθήκες. Τίθεται επίσης από ορισμένους το ζήτημα κατά πόσο ένας τέτοιος διάλογος με χώρες όπως η Πολωνία ή η Ελλάδα είναι όντως «ειλικρινής» και δεν αποτελεί απλώς και μόνο οπορτουνιστικό όχημα για οφέλη σε επίπεδο εσωτερικής πολιτικής.

Ενδιαφέρον πάντως έχει η επισήμανση του ιστορικού και μελετητή των πολωνικών (όπως και των ελληνικών) αξιώσεων για πολεμικές αποζημιώσεις, Καρλ Χάιντς Ροτ, ο οποίος κληθείς να σχολιάσει στην DW τις πολωνικές διεκδικήσεις, χαρακτηρίζει την πολωνική κοινοβουλευτική έκθεση πραγματογνωμοσύνης «συμπαγή» από άποψη τεκμηρίωσης και «εξαιρετική ως προς την εικόνα που δίνει για το σύνολο των ζημιών που υπέστη η Πολωνία από τους ναζί, έχοντας απολέσει το 40% του ΑΕΠ της». Εξίσου «συμπαγείς» χαρακτηρίζει μάλιστα και τις ελληνικές αξιώσεις, παρά τις διαφορές τους με τις πολωνικές ως προς το περιεχόμενο, το εύρος και τη μεθοδολογία στοιχειοθέτησής τους.

Δήμητρα Κυρανούδη, Βερολίνο