Δεξιά στροφή στην Ολλανδία μετά την αποχώρηση Ρούτε;

Τυμπανοκρουσίες ηχούν στη Χάγη: ο πρωθυπουργός Μαρκ Ρούτε, ο οποίος διαχειριζόταν τις τύχες της Ολλανδίας επί σχεδόν 13 χρόνια με διάφορες κυβερνήσεις, ανακοίνωσε την αποχώρησή του από την πολιτική μετά την πρόσφατη διάλυση της κυβέρνησης. Στις επόμενες εκλογές δεν θα είναι πλέον υποψήφιος του δεξιού φιλελεύθερου κόμματός VVD για μια πέμπτη θητεία, όπως δήλωσε τη Δευτέρα. Το ερώτημα τώρα είναι ποια κατεύθυνση θα επιλέξουν οι Ολλανδοί στις κάλπες. Στην πολιτικά κατακερματισμένη χώρα πρέπει να δημιουργηθεί και πάλι ένας συνασπισμός κομμάτων για να κυβερνήσει. Ή μήπως στην Ολλανδία, που παραδοσιακά θεωρείται φιλελεύθερη, θα υπάρξει στροφή προς τα δεξιά;

Ο κόσμος συνήθισε στο ότι οι συμβιβασμοί, χαρακτηριστικό στοιχείο της ολλανδικής κουλτούρας, γίνονταν όλο και πιο δύσκολοι στη Χάγη. Η προσδοκία ωστόσο ήταν ότι ο συνήθως χαμογελαστός πρωθυπουργός θα έκρυβε έναν άσο στο μανίκι του για τη συνέχεια, παρά τη διάλυση της τετρακομματικής κυβέρνησης μετά τη διαμάχη για τη μεταναστευτική πολιτική. Γινόταν επίσης λόγος για ένα παιχνίδι εξουσίας, στο οποίο η πολιτική ασύλου αποτελούσε απλώς ένα πρόσχημα για να ισχυροποιηθεί πριν τις νέες εκλογές. Εξάλλου μέχρι σήμερα μία ψήφος δυσπιστίας από την αντιπολίτευση, όπως αυτή που αντιμετώπισε ο Ρούτε τη Δευτέρα, δεν τον είχε πτοήσει σε ανάλογες περιστάσεις.

Σε ρυθμούς εκλογών η Ολλανδία

Το φθινόπωρο αναμένονται τώρα νέες εκλογές στην Ολλανδία, η ημερομηνία των οποίων θα ανακοινωθεί σύντομα από τον βασιλιά Βίλεμ-Αλεξάντερ. Ο Ρούτε, όπως και η κυβέρνηση, θα παραμείνει στη θέση του έως τότε. Μονάχα όταν συγκροτηθεί το νέο υπουργικό συμβούλιο θα αποσυρθεί, όπως εξήγησε ο ίδιος.

Αυτή την εβδομάδα το δεξιό φιλελεύθερο VVD πρόκειται να καθορίσει τον διάδοχο του Ρούτε στην προεκλογική εκστρατεία, ενώ τα υπόλοιπα κόμματα έχουν ήδη αρχίσει να αναζητούν και αυτά υποψηφίους και να διαμορφώνουν τη στρατηγική τους. Οι Σοσιαλδημοκράτες και οι Πράσινοι, για παράδειγμα, έχουν ήδη ανακοινώσει ότι θα κατέβουν μαζί.

Είναι πολύ πιθανό η νέα κυβέρνηση να μοιάζει τελικά με την παλιά: μια κεντροδεξιά κυβέρνηση με επικεφαλής το VVD, η οποία θα πρέπει να κοπιάσει αρκετά για να καταλήξει σε κοινές θέσεις. Την ίδια στιγμή οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι το νέο δεξιό λαϊκιστικό αγροτικό κίνημα BBB, το οποίο έγινε πρόσφατα η ισχυρότερη δύναμη στις επαρχιακές εκλογές, θα σημειώσει μεγάλη νίκη. Είναι πιθανό το BBB και το VVD να σχηματίσουν κυβέρνηση από κοινού. Ο δεξιός λαϊκιστής Γκέερτ Βίλντερς και το μέχρι στιγμής περιθωριοποιημένο "Partij voor de Vrijheid" αυξάνουν επίσης τις πιέσεις για την εξουσία. Ο Βίλντερς δήλωσε στο κοινοβούλιο τη Δευτέρα πως «θέλουμε να αναλάβουμε την ευθύνη, ο αποκλεισμός του κόμματός μας πρέπει να σταματήσει».

Οι Βρυξέλλες απεύχονται μία δεξιά στροφή

Η μετατόπιση προς τα δεξιά σε ένα ιδρυτικό κράτος της Ε.Ε. δεν αποτελεί μία ευπρόσδεκτη προοπτική για τις Βρυξέλλες. Ο Ρούτε είχε και εκείνος ασκήσει συχνά κριτική στην Ε.Ε. Γι' αυτόν ήταν περισσότερο ένα αναγκαίο κακό, αν και αναγνώριζε τα εμπορικά πλεονεκτήματα της ΕΕ για τη χώρα του. Ωστόσο σε ζητήματα χρηματοδότησης ο Ρούτε συχνά φρέναρε στις Βρυξέλλες και έγινε έτσι γνωστός ως εκπρόσωπος των «τεσσάρων φειδωλών», Ολλανδίας, Αυστρίας, Δανίας και Σουηδίας, κατά τη διάρκεια των διαβουλεύσεων για το ταμείο ανάκαμψης για τον κορωνοϊό, για παράδειγμα.

Για τη Γερμανία οι συνέπειες μιας μετατόπισης στη γειτονική χώρα δεν θα ήταν μάλλον τόσο σοβαρές στην πράξη. Οι δύο χώρες συνεργάζονται εδώ και καιρό ιδιαιτέρως στενά και σε πολλούς τομείς, ώστε πλέον το ποιος είναι ο εκάστοτε επικεφαλής στο Βερολίνο ή τη Χάγη δεν έχει ιδιαίτερη σημασία.

Η πρώτη ανησυχία των Ολλανδών δεν είναι ποιος θα κερδίσει τις νέες εκλογές - αλλά το να μην υπάρξει πλήρης ακινησία στη χώρα μέχρι να διαμορφωθεί ένας νέος συνασπισμός, κάτι που αναμένεται να διαρκέσει πολύ. Εκτός από τη μεταναστευτική πολιτική, οι πολίτες ανησυχούν και για την έλλειψη στέγης, την ενεργειακή μετάβαση και την κλιματική πολιτική. Μία από τις σημαντικότερες διενέξεις αφορά το μέλλον της γεωργίας, ενόψει των περιβαλλοντικών κανονισμών που έχουν ανακοινωθεί.

Επιμέλεια: Γιώργος Πασσάς