Γερμανική περιήγηση στις αθηναϊκές γκαλερί

«Τέχνη που αψηφά την κρίση». Με αυτόν τον τίτλο η Handelsblatt παρουσιάζει εκτενές αφιέρωμα στις αθηναϊκές γκαλερί που, παρά την κρίση που μαστίζει τη χώρα και αναπόφευκτα τον χώρο της τέχνης, επιβιώνουν και αντιστέκονται. Αφορμή φυσικά αποτελεί η μεγαλύτερη έκθεση σύγχρονης τέχνης στον κόσμο, η Documenta, που φέτος για πρώτη φορά διοργανώνεται από κοινού σε Αθήνα και Κάσελ. «Στην αριστοκρατική συνοικία των Αθηνών, το Κολωνάκι, δεν βλέπει κανείς σημάδια της οικονομικής κρίσης. Εδώ ο κόσμος φαίνεται σε τάξη και η αγορά έργων τέχνης δεν μοιάζει να πλήττεται από την κρίση. Το 1995 ο Ρούπεν Καλφαγιάν ίδρυσε εδώ μαζί με τον αδερφό του την γκαλερί Καλφαγιάν – όπως και έναν χώρο τέχνης στη Θεσσαλονίκη.

Τα φαινόμενα όμως απατούν. Είτε για οικονομικούς είτε για ψυχολογικούς λόγους οι συλλέκτες έργων μεσαίας και χαμηλής τιμής έχουν εξαφανιστεί, αναφέρει ο γκαλερίστας. Στην κατηγορία των πολύ ακριβών έργων τέχνης συναντάμε ακόμη Έλληνες συλλέκτες, οι οποίοι όμως αγοράζουν κυρίως από τη διεθνή αγορά» αναφέρει ο ίδιος στην Handelsblatt. Οι αδελφοί Καλφαγιάν πάντως θεωρούνται «global players» με παρουσία σε διεθνή fora όπως η Αrt Dubai και η Αrt Basel Hongkong, αλλά όχι πλέον και στην Art Cologne. Oι ίδιοι εστιάζουν κυρίως σε Έλληνες καλλιτέχνες.

Η κρίση, η Αθήνα, η Documenta

«Από τότε που η Ελλάδα τράβηξε το ενδιαφέρον των ΜΜΕ εξαιτίας της χρηματοπιστωτικής κρίσης, πολλοί Έλληνες καλλιτέχνες έγιναν περιζήτητοι διεθνώς» ανέφερε επίσης στην ίδια εφημερίδα ο Στάθης Παναγούλης από την γκαλερί The Breeder, η οποία συμμετέχει ενεργά στην ελληνική Documenta με Έλληνες καλλιτέχνες. Ωστόσο, όπως αναφέρει ο ίδιος, τα ελληνικά πρότζεκτ της γκαλερί δεν έχουν πάει καλά στη Γερμανία, σε αντίθεση με τη Ν. Υόρκη. «Δίχως αμφιβολία, η Documenta έστρεψε την προσοχή προς τα εμάς, πολλοί ξένοι δημοσιογράφοι επισκέφθηκαν τις αθηναϊκές γκαλερί», σημειώνει και η Χριστίνα Ανδρουλιδάκη, που ίδρυσε τη δική της γκαλερί μόλις πριν από πέντε χρόνια.

Η ίδια θεωρεί ωστόσο κρίμα το γεγονός ότι οι επιμελητές της Documenta δεν έκαναν μεγάλη έρευνα πάνω στην ελληνική καλλιτεχνική παραγωγή, προσθέτοντας ότι οι περισσότεροι Έλληνες καλλιτέχνες που συμμετέχουν στην ελληγογερμανική φέτος έκθεση σύγχρονης τέχνης είναι γνωστοί μέσα από «στενά καλλιτεχνικά δίκτυα». Ωστόσο τόσο η Ανδρουλιδάκη όσο και οι άλλοι Έλληνες γκαλερίστες δεν το βάζουν και συνεχίζουν να εργάζονται στον απαιτητικό χώρο της αγοράς τέχνης με εξωστρέφεια  και επιμονή.

Ένα νεοκλασικό χωρίς ιδιοκτήτες στην Πλατεία Αμερικής

«Χτίζοντας μια περιουσία χωρίς ιδιοκτήτη» (Building an Unknowned Property) είναι ο τίτλος ενός πρωτότυπου κι άλλο τόσο νομικά περίπλοκου πρότζεκτ της Μαρία Άιχορν, που συμμετέχει επίσης στην ελληνική Documenta. Ένα εγκαταλελειμμένο νεοκλασικό κτήριο στην οδό Σταυροπούλου 15, κοντά στην Πλατεία Αμερικής, βρίσκεται στο επίκεντρο ενός εν εξελίξει καλλιτεχνικού πρότζεκτ. Η γερμανίδα εικαστικός περιέγραψε στην Süddeutsche Zeitung τις νομικές δυσκολίες που συνάντησε στην Ελλάδα για να αγοράσει το ακίνητο. Οι κληρονόμοι του σπιτιού δεν είναι γνωστοί, και η ίδια έπρεπε έτσι να διευκρινίσει με δικηγόρους τις νομικές διαδικασίες για την μεταβίβαση της κυριότητας ενός ακινήτου με άγνωστους ιδιοκτήτες. Δεν ήταν εύκολο. «Πρώτα έπρεπε να καλυφθούν νομικά κενά και να εξακριβωθεί ότι το ακίνητο δεν βαρύνεται με υποθήκες κι έπειτα να πουληθεί», αναφέρει η ίδια.

Η Μαρία Άιχορν όμως δεν θέλει να κατοικήσει η ίδια εκεί. Το καλλιτεχνικό πρότζεκτ που ετοιμάζει έχει ως στόχο να μετατρέψει το σπίτι αυτό μελλοντικά σε αυτό ακριβώς που υποδηλώνει ο τίτλος του, στο να χτίσει «μια περιουσία χωρίς ιδιοκτήτη». Ένα χώρο καλλιτεχνικών και κοινωνικών συναντήσεων και δράσεων, ανοιχτό σε όλους, ένα κτήριο που δεν θα περιορίζεται από την έννοια της ιδιοκτησίας. Το σχέδιο της Μαρίας Άιχορν δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί, λόγω γραφειοκρατικών ζητημάτων. Μια πρόγευση ωστόσο για το τι μέλλει γενέσθαι παρουσιάζει σε ειδική έκθεση στο πλαίσιο της Documenta.

Ηandelsblatt / SZ/ Δήμητρα Κυρανούδη