Βουλγαρική προεδρία σε δύσκολους καιρούς

Η ανάληψη της εκ περιτροπής προεδρίας του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου από τη Βουλγαρία την 1η Ιανουαρίου 2018 συνιστά μεγάλη πρόκληση για τη χώρα. Οι διαπραγματεύσεις για το Brexit, οι διαβουλεύσεις για μια κοινή μεταναστευτική πολιτική και η προετοιμασία του χρηματοδοτικού πλαισίου για μετά το 2020 είναι μόνο τρία από τα σοβαρά θέματα που καλείται να συντονίσει η Βουλγαρία. Η αρμόδια υπουργός Λιλιάνα Πάβλοβα παρουσίασε τόσο στο Βουλγαρικό όσο και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο το πρόγραμμα της βουλγαρικής προεδρίας.

Μια επιτυχημένη προεδρία απαιτεί πολιτική συναίνεση, διάλογο και κατανόηση, επισήμανε, τονίζοντας ότι οι σημαντικότερες προκλήσεις για τη Σόφια είναι η διαφύλαξη της ενότητας και της σταθερότητας της ΕΕ. Δίπλα σε αυτές υπάρχουν όμως και άλλα θέματα στα οποία εστιάζει η χώρα της. Όπως είπε, έχει πρωταρχική σημασία το μέλλον των νέων, ζήτημα που κατά τη γνώμη της συνδέεται άμεσα με τον προϋπολογισμό για το 2020 και το επικείμενο Brexit. Επιπλέον, η βουλγαρική ατζέντα δίνει έμφαση και στην ευρωπαϊκή προοπτική των δυτικών Βαλκανίων, στην ασφάλεια και σταθερότητα στο πεδίο της μετανάστευσης και των προσφύγων, το κοινό σύστημα άμυνας, την οικονομική ανάπτυξη και την ενιαία ευρωπαϊκή ψηφιακή αγορά.

Brexit και προσφυγικό

Τα βασικά σημεία της βουλγαρικής ατζέντας έχουν υποστεί πολλές τροποποιήσεις. Κυρίως επειδή η βουλγαρική κυβέρνηση συντόνισε τους στόχους που είχε θέσει αρχικά με τις προτεραιότητες των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων και τις απαιτήσεις της σημερινής συγκυρίας. Στο μεταξύ στη Σόφια έχουν συνειδητοποιήσει ότι η βαλκανική χώρα καλείται μάλλον να συντονίσει και να εναρμονίσει παρά να ηγηθεί. Και ότι τα κορυφαία προβλήματα του Brexit και του προσφυγικού θα πρέπει να προσεγγιστούν με διαμεσολαβητική διάθεση και όχι υπό τη βουλγαρική αιγίδα. Σε ό,τι αφορά το προσφυγικό η Σόφια θα επιχειρήσει να κατευνάσει τις διαφορές μεταξύ δυτικής και ανατολικής Ευρώπης και ενδεχομένως να βρει τρόπους συναίνεσης πριν να αναλάβει την προεδρία της ΕΕ η Αυστρία την 1η Ιουλίου 2018, διότι ως γνωστόν η Βιέννη προκρίνει πολύ αυστηρότερη γραμμή στο προσφυγικό.

Σε ό,τι αφορά το Brexit τόσο ο εντεταλμένος της Κομισιόν Μισέλ Μπαρνιέ όσο και ο βούλγαρος πρωθυπουργός Μπόικο Μπορίσοφ διατύπωσαν την ελπίδα να επιτευχθεί όσο το δυνατόν μεγαλύτερη πρόοδος στο διάστημα της βουλγαρικής προεδρίας. «Απαιτούνται τεράστιες κοινές προσπάθειες διότι η αποχώρηση της Μ. Βρετανίας από την ΕΕ θα είναι μια δυσχερής διαδικασία και μετά από αυτήν θα είναι διαθέσιμα 10 δις ευρώ λιγότερα συγκριτικά με σήμερα στον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό», τόνισε ο βούλγαρος πρωθυπουργός. Ο Μισέλ Μπαρνιέ επισήμανε από την πλευρά του ότι η Σόφια είναι προετοιμασμένη για την προεδρία και ευχαρίστησε τη Βουλγαρία για τις προσπάθειες που καταβάλλει προκειμένου να συνεχιστούν οι διαπραγματεύσεις για το Brexit.

Προσπάθειες για τα δυτικά Βαλκάνια και σκοτεινές πλευρές

Το θέμα στο οποίο δίνει ιδιαίτερη έμφαση η Βουλγαρία είναι τα δυτικά Βαλκάνια, όπου η Σόφια επιχειρεί να αναδειχθεί ως ικανός και εποικοδομητικός διαμεσολαβητής για τα ζητήματα που αφορούν την περιοχή. Μάλιστα έχει εξαγγείλει και τη διεξαγωγή Συνόδου Κορυφής για το θέμα στις 17 Μαΐου 2018. «Η Βουλγαρία θα δώσει μεγάλη έμφαση στα δυτικά Βαλκάνια και στην πολιτική διεύρυνσης και ενσωμάτωσης», επισήμανε στην DW ο πρόεδρος του Γερμανοβουλγαρικού Φόρουμ Γκέρνοτ Έρλερ.

Η Βουλγαρία αναλαμβάνει την ευρωπαϊκή προεδρία ευρισκόμενη σε καθεστώς ειδικής παρακολούθησης από τις Βρυξέλλες. Ένα πρωτόγνωρο γεγονός, όπως επισημαίνει η Γιοχάνα Ντάιμελ, αναπληρώτρια διευθύντρια της Εταιρείας Νοτιοανατολικής Ευρώπης στο Μόναχο, η οποία υπογραμμίζει ότι η τελευταία έκθεση στο πλαίσιο του Μηχανισμού Συνεργασίας και Ελέγχου (CVM) ήταν «βαθιά ανησυχητική». Όπως τονίζει, στην έκθεση «γίνεται λόγος για ευθείες παρεμβάσεις στην ανεξαρτησία της δικαιοσύνης, υπονόμευση της ανεξαρτησίας των δικαστών, ακόμη και για αντισυνταγματικούς νόμους». Με αυτά τα δεδομένα η Βουλγαρία δεν μπορεί να αποτελέσει πρότυπο, σχολιάζει η Γιοχάνα Ντάιμελ στην DW.

Παρά τις δικαιολογημένες αμφιβολίες για το κατά πόσο είναι σε θέση η Σόφια να ολοκληρώσει με επιτυχία την ευρωπαϊκή προεδρία, ο βούλγαρος πρωθυπουργός μπορεί να στηριχθεί για τη συνέχιση της φιλοευρωπαϊκής του πορείας στην πλειοψηφία του πληθυσμού. Σύμφωνα με τη δημοσκοπική εταιρεία Gallup International, το 62% των βούλγαρων πολιτών εμπιστεύονται την ΕΕ – μία αύξηση της τάξης του 12% συγκριτικά με τον Δεκέμβριο του 2016.

Αλεξάντερ Αντρέεφ / Άρης Καλτιριμτζής