Βαθαίνει το χάσμα Ισραήλ και αραβικού κόσμου

Όταν το περασμένο Αύγουστο τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και στη συνέχεια και άλλες χώρες, όπως το Μπαχρέιν, το Μαρόκο και το Σουδάν υπέγραφαν συμφωνίες εξομάλυνσης των διμερών σχέσεων με το Ισραήλ επικρίθηκαν σφοδρά από τον τούρκο πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν και τον ιρανό ηγέτη Αγιατολά Αλί Χαμενεΐ. Τόσο ο τούρκος πρόεδρος όσο και ο ιρανός θρησκευτικός ηγέτης χαρακτήριζαν τη συμφωνία προδοσία.

Λίγο μετάτο ξέσπασμα βίαιων συγκρούσεων μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων στην ανατολική Ιερουσαλήμ Ερντογάν και Χαμενεΐ επανήλθαν. Ο μεν ιρανός ηγέτης μίλησε για «πισώπλατη μαχαιριά στην Παλαιστίνη», ο δε τούρκος πρόεδρος έκανε λόγο, μέσω ανάρτησης του εκπροσώπου του Ιμπραήμ Καλίν, για «χωρίς τέλος ισραηλινή επιθετικότητα».

Η πολιτική επιστήμονας Κίντσια Μπιάνκο από τη δεξαμενή σκέψης Ευρωπαϊκό Συμβούλιο για τις Εξωτερικές Σχέσεις εκτιμά ότι με τέτοιου είδους αντιδράσεις «τόσο η Τεχεράνη όσο και η Άγκυρα προσπαθούν να αντλήσουν πολιτικά οφέλη από την έκρυθμη κατάσταση στην ανατολική Ιερουσαλήμ, για να πλήξουν χώρες της περιοχής, που επιδιώκουν καλύτερες σχέσεις με το Ισραήλ».

Ευκαιρία για Άγκυρα και Τεχεράνη

Ο Ταγίπ Ερντογάν και ο Αλί Χαμενεΐ προσπαθούν να καταστήσουν τις χώρες τους ηγέτιδες δυνάμεις στην Εγγύς Ανατολή. Για να το πετύχουν εκμεταλλεύονται το γεγονός ότι η σημαντικότερη σουνιτική χώρα της περιοχής, η Σαουδική Αραβία, έχει βελτιώσει διακριτικά αλλά αισθητά το τελευταίο διάστημα τις σχέσεις της με το Ισραήλ. Την ίδια στιγμή βρίσκονται υπό πίεση οι πολιτικοί σε Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Μαρόκο, Μπαχρέιν και Σουδάν, οι οποίοι ανταποκρινόμενοι στη προτροπή του τότε αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ πόνταραν σε καλύτερες σχέσεις με το Ισραήλ γιατί έλπιζαν και σε οικονομικά οφέλη.

Σε αυτό το εγχείρημα ορισμένων αραβικών χωρών η διένεξη στην Εγγύς Ανατολή έπαιξε στη καλύτερη περίπτωση μόνο έμμεσο ρόλο, εκτιμά η πρώην υφυπουργός στο γερμανικό υπουργείο Εξωτερικών Κέρστιν Μίλερ μιλώντας στην DW: «Η συμφωνία άπτεται κυρίως οικονομικών σχέσεων και μιας συμμαχίας κατά του Ιράν και όχι της διένεξης Παλαιστινίων και Ισραηλινών».

Στις πρωτεύουσες των τεσσάρων χωρών είναι απολύτως σαφές ποιες επιπτώσεις θα μπορούσαν να έχουν για τις χώρες τους οι συνεχιζόμενες συγκρούσεις στην ανατολική Ιερουσαλήμ. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι πολιτικοί που στήριξαν την εξομάλυνση των σχέσεων με το Ισραήλ βρίσκονται σήμερα υπό τρομερή πίεση.

Προδότες όσοι επιδιώκουν καλύτερες σχέσεις με το Ισραήλ

Διαψεύσθηκαν όλες οι ψευδαισθήσεις, γράφει η αραβική εφημερίδα Al araby al-jadeed, η οποία χρηματοδοτείται από επιχειρηματίες του Κατάρ για να χαρακτηρίσει ούτε λίγο ούτε πολύ προδότες όσους πολιτικούς «ανήγαγαν σε καθήκον τους την εξομάλυνση των σχέσεων με τον εχθρό».

Η ισραηλινή κυβέρνηση θα πρέπει να καταβάλλει προσπάθειες για την εκτόνωση της κατάστασης στην ανατολική Ιερουσαλήμ, εκτιμά η Κέρστιν Μίλερ για να προσθέσει ότι σε περίπτωση συνέχισης της έντασης θα πληγούν και τα συμφέροντα του Ισραήλ: «Σε αυτά ανήκει και ο στόχος για βελτίωση των σχέσεων με τον αραβικό κόσμο».

Πόσο πιθανό είναι ωστόσο να υπάρξουν επιπτώσεις στις συμφωνίες εξομάλυνσης των διμερών σχέσεων αν συνεχιστεί ή κλιμακωθεί ακόμα περισσότερο η βία στην ανατολική Ιερουσαλήμ; Η Κίντσια Μπιάνκο από την δεξαμενή σκέψης Ευρωπαϊκό Συμβούλιο για τις Εξωτερικές Σχέσεις θεωρεί ότι τα συμφέροντα των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων είναι κυρίως στρατηγικής φύσης: «Που σημαίνει ότι είναι σχεδόν απίθανο να αντιστραφεί η διαδικασία εξομάλυνσης των διμερών σχέσεων».

Κέρστεν Κνιπ (DW Middle East)

Επιμέλεια: Στέφανος Γεωργακόπουλος