Αποχώρηση ισραηλινών από Γάζα - 5 χρόνια μετά

Η επίσκεψη του ισραηλινού πρωθυπουργού Μπέντζαμιν Νεταγιάχου στην Αθήνα συμπίπτει με τη συμπλήρωση 5 χρόνων από την αποχώρηση των Ισραηλινών από τη λωρίδα της Γάζας. Στόχος τότε ήταν η ειρήνευση όμως όπως έδειξαν οι εξελίξεις των επόμενων χρόνων ο στόχος αυτός ήταν μόνο στα λόγια. ‘Όπως και τότε έτσι και τώρα οι εμπλεκόμενες πλευρές αναζητούν τρόπους συμβιβασμού, και μάλιστα η κατάσταση σήμερα θεωρείται πολύ πιο πολύπλοκη.

Κατέπληξε τους πάντες

Ο τότε πρωθυπουργός Αριέλ Σαρόν είχε πάντα ως στρατιωτικός αλλά και ως πολιτικός επεκτατικές τάσεις. Ήθελε το κράτος του Ισραήλ να καλύψει ολόκληρη την Παλαιστίνη. Γι αυτό και όταν τέλος του 2003 ανακοίνωσε πώς ο στρατός θα αποσυρθεί από τη Γάζα ή έκπληξη ήταν τεράστια. «Κατά την άποψή μου», είχε πει τότε, «είναι κακό να κρατά κανείς 3μισυ εκατομμύρια Παλαιστίνιους υπό κατοχή. Δεν μπορεί να συνεχιστεί άλλο».

Η δήλωση συνοδεύτηκε με τη σημείωση ότι η αποχώρηση θα βοηθούσε τον τότε αμερικανό πρόεδρο Μπους που είχε χάσει κάθε αξιοπιστία στα μάτια των Αράβων ως τυφλός σύμμαχος του Ισραήλ. Ένα χρόνο αργότερα ο Σαρόν εξήγγειλε ότι οι έποικοι θα έφευγαν από τη Γάζα και ίσως από ένα κομμάτι της Δυτικής Όχθης. Ο Λευκός Οίκος αντέδρασε με επαινετικά λογύδρια αλλά ο πρόεδρος της Παλαιστινιακής Αρχής Μαχμούτ Αμπάς αντέτεινε ότι μια τέτοια εξέλιξη μόνο ως τμήμα μιας οριστικής ρύθμισης για το Μεσανατολικό θα μπορούσε να είναι. Όμως ο Σαρόν ήταν αποφασισμένος να προχωρήσει παρά τις διαμαρτυρίες και των εποίκων, που τον παρομοίασαν με το τον Χίτλερ.

Έτσι στις 15 Αυγούστου άρχισε η επιχείρηση αποχώρησης από τη Γάζα. 21ένας εποικισμοί με 1500 εβραίους εποίκους έπρεπε να εκκενωθούν σε 48 ώρες, για την κατεδάφιση στρατιωτικών εγκαταστάσεων δόθηκε περισσότερος χρόνος, μέχρι όμως τις 12 Σεπτεμβρίου κανένας ισραηλινός δεν θα έπρεπε να βρίσκεται στη λωρίδα της Γάζας.

Η αποχώρηση δεν έφερε την ειρήνη

Το σχέδιο δεν ήταν βέβαια καινούργιο, ο νυν πρόεδρος του Ισραήλ Σιμόν Πέρες μάλιστα έπαιζε από χρόνια με την ιδέα. Για τον Σαρόν όμως το σχέδιο απεμπλοκής, όπως ονομάστηκε, του προκάλεσε μεγάλο πρόβλημα στο εσωτερικό. Το Νοέμβριο του 2005 εγκατέλειψε το κόμμα του και ίδρυσε το Καντίμα. Και όταν τον Γενάρη του 2006 έπεσε σε κώμα, οι διάδοχοί του δεν κατάφεραν να εκμεταλλευτούν την ευκαιρία για την ενίσχυση της ειρηνευτικής διαδικασίας. Το αντίθετο μάλιστα. Οι αιτίες αποδίδονται από πολλούς στις εξελίξεις με τη Χαμάς, που το 2006 κέρδισε τις εκλογές. Το Σεπτέμβριο του 2007 ανέλαβε εξ ολοκλήρου την εξουσία στη Γάζα, με αποτέλεσμα να αρχίσει ένας πολύνεκρος αδελφοκτόνος πόλεμος παρά τις επανειλημμένες εκκλήσεις του προέδρου Αμπάς να σταματήσει. «Είναι φοβερό αυτό που διαδραματίζεται στη Γάζα», έλεγε και ξανάλεγε ο παλαιστίνιος πρόεδρος. «Δεν δίνω μόνο στη μια πλευρά την ευθύνη. Ο καθένας που έχει όπλο και το χρησιμοποιεί είναι υπεύθυνος, Βασικά όλα τα κόμματα πρέπει να σταματήσουν».

Ο εμφύλιος δεν σταμάτησε. Η Χαμάς ενίσχυσε τη θέση της και δεν είναι διατεθειμένη να αναγνωρίσει στο Ισραήλ το δικαίωμα να υπάρχει ως κράτος. Το Ισραήλ από την πλευρά του διέταξε τον από ξηρά και από θάλασσας αποκλεισμό της Γάζας. Οι χώρες της Ευρώπης και τα ΗΕ έδειξαν κατανόηση για τις σκληρές θέσεις του Ισραήλ και αυτό καταγράφηκε και στον τρόπο που μοίραζαν την ανθρωπιστική βοήθεια, όχι μέσω κρατικών υπηρεσιών αλλά μέσω Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων. Έτσι φτάσαμε στο σήμερα μέσα από έναν καταστροφικό πόλεμο αρχές του 2009 με 1500 νεκρούς Παλαιστίνιους αλλά και την επιχείρηση εναντίον του Στολίσκου της Ειρήνης. Από σήμερα, ο πρωθυπουργός του Ισραήλ Νεταγιάχου βρίσκεται στην Αθήνα. 5 χρόνια μετά την αποχώρηση των Ισραηλινών από τη Γάζα αναζητά νέους εταίρους σε ένα εκρηκτικό διπλωματικό σκηνικό.

Peter Philip/Ειρήνη Αναστασοπούλου

Επιμέλεια Σύνταξης Στέφανος Γεωργακόπουλος