Ανακύκλωση από ρακοσυλλέκτες στο Μπουένος Άιρες

Η Αθήνα και η Θεσσαλονίκη δεν είναι οι μόνες μεγαλουπόλεις που «παλεύουν» με τα σκουπίδια. Η πρωτεύουσα της Αργεντινής με πληθυσμό 3.000.000 κατοίκων παράγει 6.000 τόνους απορριμμάτων ημερησίως. Η υπηρεσία οδοκαθαρισμού συλλέγει κάθε βράδυ τα σκουπίδια και από εκεί τα διοχετεύει στις χωματερές. Το 90% των ημερήσιων σκουπιδιών καταλήγει αδιακρίτως στις χωματερές των προαστίων, οι οποίες σύμφωνα με την Greenpeace Argentina, αποτελούν ήδη  εστίες ρύπανσης. Στη χωματερή της Ματάνζα τα βουνά σκουπιδιών υψώνονται στα20 μέτρα, πάνω από το επιτρεπτό όριο.

Ρακοσυλλέκτες, οι «από μηχανής θεοί» της ανακύκλωσης

Εδώ και χρόνια έχει εισαχθεί στα σχολεία ειδικό μάθημα περιβαλλοντικής αγωγής, ενώ ολοένα και περισσότεροι πολίτες είναι ευαισθητοποιημένοι με το θέμα. Ωστόσο το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο αποδεικνύεται αναποτελεσματικό. Το ρόλο «αυτόκλητων» οδοκαθαριστών για το διαχωρισμό των ανακυκλώσιμων σκουπιδιών έχουν αναλάβει οι ρακοσυλλέκτες, γνωστοί και ως καρτονέρος (άνθρωποι των χαρτοκιβωτίων).

Στο Μπουένος Άιρες υπάρχουν περίπου 15.000 καρτονέρος που τριγυρνούν στους δρόμους συλλέγοντας χαρτιά, εφημερίδες και μπουκάλια.  Χάρη στους καρτονέρος επιτυγχάνεται ένα μεγάλο κομμάτι της ανακύκλωσης γρήγορα και ανέξοδα. Το ανεπίσημο αυτό δίκτυο ανακύκλωσης ξεκίνησε μετά την οικονομική κρίση του 2001. Πολλοί βρέθηκαν ξαφνικά άποροι στο κοινωνικό περιθώριο. Έτσι άρχισαν να ψάχνουν την «τύχη» τους στα σκουπίδια, συλλέγοντας και δίνοντας τα για ανακύκλωση σε ιδιωτικές εταιρίες έναντι 50 πέσος (9 ευρώ) ημερησίως.

Συνεργασία με τις δημοτικές αρχές

Η Μαρία Ράμις, άνεργη 40ετών που δεν κατάφερε να βρει δουλειά στην Αργεντινή της κρίσης, άρχισε να ασχολείται με την ανακύκλωση για να εξασφαλίσει τα προς το ζην. Πιστεύει εντούτοις πως για να προχωρήσει το εναλλακτικό σύστημα ανακύκλωσης θα πρέπει να ξεκινήσει μια στενότερη συνεργασία με το δήμο. Κάτι τέτοιο μπορούσε να οδηγήσει στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας στο χώρο της ανακύκλωσης.

Οι αρχές  έχουν δεσμευτεί για τη μεταρρύθμιση του νόμου περί διαχείρισης των σκουπιδιών που ισχύει από το 2008 . 'Εχουν ήδη τοποθετηθεί στους δρόμους νέοι κάδοι ανακύκλωσης. Τα εμπόδια βέβαια είναι ακόμη πολλά. Πολλοί κατηγορούν τις αρχές για διαπλοκή. «Ο δήμαρχος της πόλης, Μαουρίτσιο Μάκρι, βγάζει τεράστια κέρδη από τα σκουπίδια. Δικοί του άνθρωποι και γνωστές επιχειρήσεις πλουτίζουν από τον τομέα» καταγγέλει η Μαρία Ράμις. Ο σκοπός της ανακύκλωσης είναι αγαθός, αγιάζει όμως τελικά τα μέσα; Αυτό είναι το ερώτημα που καλείται να απαντήσει το Μπουένος Άιρες, μετά από τις έντονες πλέον πιέσεις των καρτονέρος.

Eilis O’ Neil / Δήμητρα Κυρανούδη

Υπεύθ. σύνταξης: Στέφανος Γεωργακόπουλος