Αμαζόνιος: φωτιά στους πνεύμονες του πλανήτη

Εδώ και μέρες τροπικά δάση καίγονται στη Βραζιλία, προκαλώντας τεράστια φυσική καταστροφή. Αλλά το πρόβλημα δεν είναι καινούργιο. Σχεδόν 73.000 φωτιές καταγράφηκαν στα δάση του Αμαζονίου από τον Ιανουάριο μέχρι τον Αύγουστο. Το 2018 είχαν σημειωθεί 39.759 φωτιές, σύμφωνα με το Ινστιτούτο Δορυφορικών Ερευνών της Βραζιλίας (INPE). Ο μέχρι στιγμής αριθμός των πυρκαγιών το 2019 είναι ο μεγαλύτερος που έχει καταγραφεί από τότε που ξεκίνησαν οι μετρήσεις του ινστιτούτου. Ενδιαφέρον έχει ότι ο πρόεδρος της Βραζιλίας Ζαΐρ Μπολσονάρο κατηγορεί μη κυβερνητικές οργανώσεις για εμπρησμούς που έχουν ως στόχο να τον βλάψουν. Ωστόσο οι δηλώσεις Μπολσονάρο δεν φαίνεται να ευσταθούν.

Σύμφωνα με τον ερευνητή Κάρλος Νόμπρε από το Πανεπιστήμιο του Σάο Πάολο, που εξειδικεύεται στις πυρκαγιές σε τροπικά δάση, οι μαζικές φωτιές στον Αμαζόνιο οφείλονται πρωτίστως σε ανθρωπογενείς παράγοντες. Δεν πρόκειται για πυρκαγιές από φυσικά αίτια, όπως ανέφερε στη DW, αλλά σε μεγάλο βαθμό στην ανεξέλεγκτη αγροτική δραστηριότητα στα παρθένα δάση της Βραζιλίας. «Δυστυχώς στη γεωργία σε εδάφη τροπικών δασών η φωτιά χρησιμοποιείται ακόμη ως γεωργική μέθοδος. Πολλές από αυτές τις φωτιές εξαπλώνονται γρήγορα και καίνε μεγάλες δασικές εκτάσεις. Στη Βραζιλία αλλά και σε άλλες χώρες από όπου περνά ο Αμαζόνιος οι αγρότες συνηθίζουν να κόβουν τροπικά δέντρα και στη συνέχεια να αφήνουν το έδαφος για περίπου τρεις μήνες να αποξηρανθεί. Έπειτα βάζουν φωτιές, ώστε η γη να χρησιμοποιηθεί στη συνέχεια για αγροτικούς σκοπούς».

Αυξάνονται τα ποσοστά αποψίλωσης τροπικών δασών

Όπως επισημαίνει ο Κάρλος Νόμπρε, οι παραπάνω πρακτικές είναι συνηθισμένες στη Βραζιλία. «Φέτος όμως παρατηρούμε αύξηση των δασών που αποψιλώνονται» αναφέρει στη DW. H αποψίλωση σε κάποιες περιοχές φτάνει στο 30% με 40% σε σχέση με πέρυσι. Αν και οι φωτιές σε δασικές εκτάσεις που μετατρέπονται σε καλλιεργήσιμες είχαν κατά περιόδους απαγορευθεί, σήμερα η κατάσταση είναι εκ νέου ανεξέλεγκτη. «Οι φωτιές αυξάνονται. Υπάρχει μια κακή παράδοση στον αγροτικό τομέα στις περιοχές του Αμαζονίου που στηρίζει την εκτεταμένη πρόκληση πυρκαγιών», αναφέρει ο Βραζιλιάνος ερευνητής.

Ο Κάρλος Νόμπρε μάλιστα επιρρίπτει ευθύνες για την άναρχη κατάσταση που επικρατεί στα δάση του Αμαζονίου στον πρόεδρο της χώρας. Ο Μπολσονάρο σε μήνυμά του προς τους αγρότες της Βραζιλίας, τους είχε ενθαρρύνει να συνεχίσουν τις επίμαχες αγροτικές δραστηριότητες σε αποψιλωμένες περιοχές του Αμαζονίου, γιατί με τον τρόπο αυτό συμβάλλουν στις ανάπτυξη της οικονομίας. «Οι αγρότες εξέλαβαν το μήνυμα ως εξής: Ας αποξηράνουμε κι άλλες εκτάσεις, ας κόψουμε κι άλλα δέντρα, ας βάλουμε κι άλλες φωτιές γιατί δεν θα μας τιμωρήσει κανείς». Για τον Βραζιλιάνο ερευνητή η κατάσταση είναι κρίσιμη, δεδομένου ότι ολοένα περισσότεροι αγρότες και επιχειρηματίες που δραστηριοποιούνται στα δάση του Αμαζονίου δεν τηρούν τους νόμους και προβαίνουν σε παράνομες δραστηριότητες. Για τον Κάρλος Νόμπρε μόνη λύση στο σύνθετο αυτό πρόβλημα που απειλεί όχι μόνο τη Βραζιλία αλλά και το παγκόσμιο οικοσύστημα, δεδομένου ότι η περιοχή του Αμαζονίου θεωρείται πνεύμονας για τον πλανήτη, είναι η σύγχρονη εκπαίδευση των αγροτών και η τήρηση των υπαρχόντων νόμων. Σημαντικό επίσης είναι να μπει άμεσα φρένο στις παράνομες αποψιλώσεις τροπικών δασών και να δοθεί έμφαση στην εντατικοποίηση των μηχανισμών πρόληψης πυρκαγιών.

Λόβντεϊ Ράιτ

Επιμέλεια: Δήμητρα Κυρανούδη