Šeici, fudbal i francuski dvorci
1. maj 2020
Da li je stric sirijskog predsjednika Bašara al Asada iz državne kase uzeo 90 miliona evra, kako bi kupovao brojne nekretnine u Francuskoj? Jedan pariski sud, nakon procesa protiv Rifata al Asada, koji je trajao mjesecima, trebalo bi da donese presudu.
Proces se sa zanimanjem prati i u Španiji. Jer, i u toj zemlji je Državno tužilaštvo podiglo optužnicu. 82-godišnjem Rifatu al Asadu se predbacuje da je, sa ukradenim novcem a govori se o šesto miliona evra, kupio brojne nekretnine. U Parizu, izmedju ostalog, Asadov stric navodno posjeduje dvije kuće u gradu, ergelu i jedan dvorac. On međutim kategorički odbacuje optužbe iz Pariza i Madrida.
Rifat al Asad je prvo bio ministar dobrane Siriije. Potom je, 1984, imenovan za potpredsjednika zemlje. Kada je 1982. u gradu Hama izbio ustanak protiv njegovog brata Hafiza al Asada, koji je pretežno organizovalo Muslimansko bratstvo, Rifat je bio zadužen da isti uguši. Tada je ubijeno skoro 30.000 ljudi. Rifat al Asad je od tada u Siriji poznat kao „koljač iz Hame"".
Biznis u inostranstvu
Nakon propalog puča protiv njegovog brata 1984. Rifat odlazi u egzil, u Francusku i Španiju. Tamo nastupa kao biznismen. Zvanično bez ikakvih sredstava, narednih godina je kupio brojne nekretnine, što je krajem prošle godine izašlo na vidjelo tokom procesa koji je protiv njega pokrenut u Parizu.
Pod sumnjom je i rodbiina sa majčine strane sirijskog diktatora, Bašara al Asada. Članovi porodice Makhlouf – bliskih rođaka i savjetnika aktuelnog predsjednika – su, prema saznanjima britanske nevladine organizacije „Global Witness", koja je specijalizovana za korupciju, investirali 40 miliona dolara u dvije višespratnice bliznakinje u moskovskom poslovnom centru.
Porodica Asad, međutim, nije jedina medju imućnim vladarima sa Bliskog istoka, koja posjeduje nekretnine u Evropi. Isitna je takođe da mnoge investicije nisu ilegalne, ali nagomilano bogatstvo daleko od njihovih domovina je u suprotnosti sa više nego skromnim životnim standardom ostalog dijela stanovništva u tom regionu.
Mubarak, Gadafi i kompanija
Moćni vlasnici nekretnina su navodno i članovi egipatske porodice Mubarak. Kada je Hosni Mubarak svrgnut sa funkcije predsjednika 2011. godine, njegovo bogatstvo je procijenjeno na više od četiri i po milijarde evra. U vlasništvu porodice su luksuzne nekretnine u Londonu, Parizu, kao i u više španskih gradova.
Takođe i libijski moćnik, Muamer el Gadafi je bio imućan čovjek. Kada je, kao i Mubarak, svrgnut 2011, libijski službenici su njegovo bogatstvo procijenili na više milijardi evra. Jednom njegovom sinu pripadala je vila u Londonu, vrijednosti 11 i po miliona evra, koju su libijske vlasti uspjele da povrate. Jedan dio imovine njegovih najbližih srodnika, kao i njegovih sljedbenika je zbog sankcija EU zamrznuta.
Novac iz Persijskog zaliva
I članovi valadajuće porodice iz Saudijske Arabije su investirali u Evropi. Prestolonasljednik Mohamed bin Salman doduše i ne pravi veo tajne oko svog bogatstva. Ali, ćutao je kada je 2011. kupio dvorac Luja XIV vrijedan 276 miliona evra. Njujork tajms je 2017. pisao da je dvorac iz XVII vijeka, sa pozlaćenom fontanom i ograđenim lavirintom usred prostranih vrtova, postao vlasnisstvo prestolonasljednika Saudijske Arabije.
Nova investicija koju je planirao prestolonasljednik je kupovina dijela Fudbalskog kluba „Newcastle United". No, to je izazvalo ogorčenje kod navijača koji prestolonasljedniku predbacuju saučesništvo u ubistvu saudijskog novinara Džamala Kassogija 2018. u konzulatu te zemlje u Istanbulu. Osim toga, eventualna prodaja kluba konzorcijumu sa većinskim saudijskim učešćem bi Premijer ligu mogla da uvuče u konflikt između neprijateljskih država Persiijskog zaliva.
Šeici i fudbal
I druge zalivske zemlje već duže vrijeme pokazuju veliku zainteresovanost za evropske fudbalske klubove. Katarska vladajuća porodica Al Thani je 2012. kupila Paris Saint Germain. Prethodno su više milijardi evra državnog novca investirali u nekretnine u Evropi. Tu je uključen i udio od 95 odsto u londonski oblakoder „The Shard", nekada najvišu zgradu u Evropi.
I predsjednik Ujedinjenih Arapskih Emirata (UAE) i vladar iz Abu Dabija, šeik Kalifa bin Zajid al Nahjan investirao je ogromne sume u Evropu. Platforma „Panama Papers" je otkrila da samo u Londonu posjeduje imovinu vrijednu 1,1 miljardu evra. Zamjenik premijera UAE, šeik Mansur bin Zajid al Nahjan je pak vlasnik poznatog britanskog kluba Manchester City.
Evropski portfolio vladara Dubajia, šeika Mohameda bin Rassid al Maktouma obuhvata imanje u britanskoj grofoviji Surrey, vrijedno osam miliona evra. Takođe i ergelu punokrvnih konja vrijedna više od pedeset miliona evra.
Iako Maktum važi za bliskog prijatelja kraljice Elizabete II, morao je da prihvati loše vijesti iz Velike Britanije. Naime, jedan britanski sud je utvrdio da je on oteo svoje dvije odrasle kćerke i protiv svoje najmlađe žene, princeze Haje vodio kampanju „straha i zastrašivanja". Time je londonski sud indirektno stavio do znanja da čak i investitori, koji donose milione u zemlju, nisu nedodirljivi.