Češka veza vodi do Gruevskog?
4. decembar 2017
Da li visoki funkcioneri bivšeg režima Nikole Gruevskog izvlače novac iz Makedonije? Uz sve indicije koje su već postojale, u petak je srpski opozicionar Vuk Jeremić ustvrdio da je prljavim novcem iz Makedonije kupljena i centrala kruševačke fabrike „14. oktobar".
„Panično su krenuli u Makedoniji da izvlače pare, ti koji su bili dio režima Nikole Gruevskog", rekao je Jeremić gostujući na TV „Naša". Prema njegovim riječima, „raznim šemama" se preko Rajskih ostrva, Holandije i Češke prljavim novcem kupuju firme pri čemu u centru poduhvata stoji bivši šef makedonske tajne službe Sašo Mijalkov.
Jeremić tvrdi da je firma „Čehoslovak grup" preko beogradske firme SCMG, čiji je direktor Vojislav Sparavalo, u oktobru kupila centralu kruševačke fabrike „14. oktobar" za četiri miliona evra. Ta firma je u stečaju od januara prošle godine, kada je procjenjivana na 48 miliona evra, a srpske vlasti su više puta najavljivale pronalaženje strateškog partnera.
„Pogone ćemo simbolično preuzeti 14. oktobra, na Dan oslobođenja Kruševca u Drugom svjetskom ratu, po kojem je fabrika ponijela i ime, a tada ćemo javnosti predstaviti dugoročne planove za razvoj preduzeća", reko je Sparavalo početkom oktobra prilikom potpisivanja ugovora. Tada je rečeno da u firmi radi 130 radnika, a da novi vlasnik već do kraja godine želi da zaposli još 150 ljudi.
„Samo je razgrabljena imovina, a otpušteni radnici nisu vraćeni na posao", tvrdi Jeremić. „Ovog trenutka se privodi kraju ozbiljna istraga u Makedoniji koja nije samo istraga makedonskih, već i međunarodnih organa", rekao je on, ne precizirajući odakle mu informacije. Jeremić je pozvao srpske organe da istraže slučaj „14. oktobra" tako što će najprije provjeriti poslovne veze Sparavala i Mijalkova. „To će biti velika sramota. Posrijedi je pranje para, a ne nalaženje strateških partnera."
„Čehoslovak grup" koji stoji iza preuzimanja „14. oktobra" posjeduje velike kompanije poput „Tatra kamiona", „Tatra vojnih vozila" i „Avije". Prema podacima u češkom državnom registru, ni Gruevski ni Mijalkov nemaju udjele u ovoj kompaniji, niti je uočljiva neka druga direktna veza bivšeg makedonskog državnog vrha sa češkom firmom.
Uigrani trio
No, vodeće ljude češkog giganta i Sašu Mijalkova povezuje jedno ime – Vojislav Sparavalo. Prema istraživanju međunarodnog Projekta za istraživanje organizovanog kriminala i korupcije (OCCRP), Vojislav Sparavalo i njegov brat Dejan su dugogodišnji poslovni partneri Saše Mijalkova, a čak su jedno vrijeme sva trojica bili prijavljeni na istoj adresi u Pragu.
Braća Sparavalo su u Češkoj poznati biznismeni, gdje poseduju desetine firmi i brojne nekretnine u vrijednosti od nekoliko desetina miliona evra. Sa Mijalkovim sarađuju od devedesetih godina, a direktno ih povezuje firma „Servis Point MM" koja je trenutno u likvidaciji.
No to ništa ne govori – jer firma je tokom svog postojanja najmanje tri puta bila likvidirana, pa ponovo aktivirana, a uvijek su kao konstanta ostajala trojica drugova – braća Sparavalo i Sašo Mijalkov. Od oktobra 2003, prema podacima češke Uprave prihoda i državnog registra, ova trojica su udjele u firmi dijelili tako da Mijalkov ima 50 odsto, a dvojica braće po 25 odsto.
Do 30. aprila 2016. godine – to je datum posljednje likvidacije – firma „Servis Point MM" više puta je likvidirana i ponovo aktivirana. U međuvremenu, 2010. trojici partnera se pridružio i Fan Hui Hoa. Do tada se procedura ponavljala pri svakoj aktivaciji firme – braća Sparavalo su unosila po 50.000 čeških kruna osnivačkog kapitala, a Mijalkov čak 9.827.000 kruna čime je osnivački kapital bio ukupno 9.927.000 kruna (u to vrijeme oko 350.000 evra). Pri posljednjoj prodaji „Servis Pointa MM" licu Fan Hui Hou cijena je iznosila tačno koliko i osnivački kapital nakon čega je firma opet likvidirana.
Braća Sparavalo u međuvremenu poseduju i firmu gotovo istovjetnog imena „Servis Point" no tu za sada nema podataka o učešću Mijalkova.
Tajkunska mreža
Firma „Čehoslovak grup" koja je preko beogradske firme SCMG i Vojislava Sparavala kupila „14. oktobar" zapravo je registrovana u Holandiji, pri čemu ima brojne kćerke firme u Češkoj.
Prema istraživanju OCCRP, koje je objavljeno sredinom 2014., braća Sparavalo preko svoje mreže kompanija imaju blisku saradnju sa poznatim češkim tajkunima koji vode porijeklo iz bivše Jugoslavije. Među njima su Milorad Mišković, Miodrag Maksimović i bivši hrvatski general Vladimir Zagorec. Ovaj posljednji je u aprilu u Austriji osuđen na dvije godine zatvora zbog višemilionske pronevjere kredita Hipo Alpe Adria Banke.
Sašo Mijalkov, dio ove teško prozirne šeme, bio je prvi čovjek makedonske tajne policije od 2006. do 2015. godine, no svo to vrijeme je zadržao i privatne biznise u Češkoj. Istovremeno, u makedonskoj javnosti postoji sumnja da posjeduje brojne unosne biznise u domovini, a njegov imetak se procjenjuje na nekoliko desetina miliona evra.
Makedonsko Specijalno tužilaštvo trenutno protiv Mijalkova vodi tri istrage, jer se sumnjiči za nezakonito prisluškivanje, zloupotrebu funkcije i torturu. Mijalkov je bliski rođak bivšeg premijera Nikole Gruevskog protiv kojeg se takođe vodi veliki broj istraga. Ukoliko budu proglašeni krivim, obojici prijete dugogodišnje zatvorske kazne.