Zašto Evropa žmiri?

Prema podacima lokalnih medija prošle nedjelje u vazdušnim napadima na jednoj svadbi u Jemenu stradalo više od 20 ljudi, a povrijeđeno je preko 50. Za napad je optužena Saudijska Arabija, čija vlada nastoji da porazi pobunjene Hutije, u južnom Jemenu, koje podržava Iran.

Iako je tokom sedmogodišnjeg građanskog rata u saudijskim vazdušnim napadima poginuo veliki broj civila, zemlje EU – Francuska, Njemačka i Velika Britanija – malo su učinile kako bi se osudili napadi i nisu postigle dogovor o vojnoj intervenciji.

- pročitajte još: „Osam miliona ljudi na ivici gladi"

„I Velika Britanija i Francuska prodaju oružje Saudijskoj Arabiji, što znači da nemaju interesa da se suoče sa humanitarnom situacijom u toj zemlji", kaže u intervjuu za DW Ginter Majer, direktor Centra za istraživanje arapskog svijeta na Univerzitetu u Majncu. „Zemlje EU imaju moralnu obavezu da pomognu u riješavanju sukoba u Jemenu, ali prioritet imaju ekonomska i politička saradnja sa Saudijskom Arabijom."

Istraživač iz Jemana, Ali ab Absi koji se specijalizovao za odnose sa EU i savjetnik je u Arapsko-njemačkoj trgovačkoj komori za DW kaže da su zemlje EU bile nezadovoljne vladom u Jemenu, koju je podržavala Saudijska Arabija, i da su zato bile obazrive u pružanju finansijske pomoći režimu koji se pokazao kao „neefikasan". Postoje i optužbe da su članovi jemenske vlade korumpirani.

Štaviše, on kaže i da zemlje EU možda Saudijsku Arabiju i Ujedinjene Arapske Emirate vide kao veoma bogate zemlje koje su u stanju da pruže humanitarnu pomoć i koje su u stanju same da se brinu o sukobu u Jemenu.

Novac, oružje, izbjeglice

Za većinu analitičara nije problematičan samo nedostatak spremnosti pojedinih zemalja EU za humanitarnu intervenciju, već i nedostatak spremnosti da sa osudi agresija. Zbog toga što – kroz trgovinu oružjem i druge ekonomske aranžmane – zemlje poput Velike Britanije i Francuske imaju bliske veze sa Saudijskom Arabijom, većina njih često uopšte ne reaguje na ubijanje civila od strane saudijskih vazdušnih snaga.

Zvanični Rijad je odgovoran za smrt više hiljada ljudi, od ukupno 10.000 koliko ih je stradalo u ratu u Jemenu. U aprilu 2016. godine je agencija Rojters javila da je više od 60 odsto ljudi u Jemenu je stradalo u saudijskim vazdušnim napadima.

- pročitajte još: „Saudijski princ može da okonča rat u Jemenu"

Francuska i Velika Britanija takođe imaju veoma bliske političke veze sa prijestolonasljednikom Mohamedom bin Salmanom koji vodi kraljevstvo. Kako javlja Rojters, Francuska je Saudijskoj Arabiji 2015. godine isporučila vojnu opremu u vrijednosti od dvije milijarde evra. Statistika koju je u oktobru objavilo Britansko odjeljenje za međunarodnu trgovinu pokazuje da je u prvoj polovini 2017. godine trgovina oružjem između Velike Britanija i Saudijske Arabije iznosila 1,25 milijardi evra.

Organizacije za zaštitu ljudskih prava, poput Amnesti internešnela često su kritikovale takve ugovore o kupoprodaji oružja.

Nema izbjeglica, nema problema

Njemačka je u januaru obustavila izvoz oružja u zemlje koje su uključene u rat u Jemenu. Al Absi iz Arapsko-njemačke trgovačke komore kaže da jedan od mogućih razloga zašto je vlada kancelarke Angele Merkel mogla da zaustavi prodaju oružja taj što je udio industrije oružja u ukupnom bruto domaćem proizvodu manji nego što je u Francuskoj i Velikoj Britaniji.

Izbjeglice su drugi razlog zbog kojeg su zemlje EU toliko zainteresovane da se zaustavi rat u Siriji, dok rat u Jemenu uglavnom ignorišu. Gotovo milion od ukupno jedanaest miliona raseljenih Sirijaca utočište od rata je zatražilo u zemljama EU.

Sa Jemenom je drugačija situacija, kaže Al Absi. Umjesto da pokušaju da kao izbjeglice dođu do Evrope gotovo nemogućim kopnenim putem, koji bi ih vodio kroz Saudijsku Arabiju, a moguće i Siriju i Irak, raseljeni su bježali u preostale bezbjedne oblasti unutar zemlje.

Oko tri miliona ljudi je interno raseljeno u Jemenu i sve dok se ne odluče na opasan put ka Evropi, EU se neće miješati u sukob, kao što to čini u Siriji, ocjenjuje Al Absi. Kako predsjednik Bašar al Asad bude oduzimao sve više teritorija pobunjenicima, tako će lideri EU polako skretati pogled ka drugoj humanitarnoj krizi na Srednjem Istoku: ka Jemenu.

Čitajte nas i preko DW-aplikacije za Android