Zašto Evropa aplaudira Vučiću?

Mađarska, Rumunija, Srbija – šta je zajedničko trima zemljama osim granice i Dunava? Protesti, piše Ulrih Ladurner u aktuelnom broju uglednog nedeljnika Zeit. „Budimpešta, Bukurešt, Beograd. Listu bismo mogli i da produžimo jer su i u slovačkom glavnom gradu Bratislavi prošle sedmice hiljade ljudi izašle na ulice da bi protestovali zbog navodno korumpirane vlade. Kao da protesti u jugoistočnoj Evropi poput virusa prelaze granice. Ali ovdje se bijes ulice ne usmjerava prema EU već obratno: Gnjevni na sopstvene političare, demonstranti polažu nade u Evropsku uniju i mašu njenim zastavama."

„Kolike god da su razlike između Mađarske, koja je 2004. pristupila EU, Rumunije, koja se pridružila 2007, i Srbije, koja je kandidat – kontekst je zajednički. U svim ovim zemljama prijeti povratak autoritarizma, četvrt vijeka nakon komunističke vladavine. I u svim tim zemljama raste broj onih koji se protiv toga bore. (…) U ove tri zemlje su protesti usmjereni protiv vlada ili predsjednika koji su izabrani demokratski. Ali dio jugoistočnih društava sve češće alergično reaguje na razne forme zloupotrebe vlasti. Ta budnost je dijelom zasluga i Evropska unije i njenih soft powers, u koje se EU često kune", piše Zeit.

U tekstu se navodi da zastave EU koje se vijore Budimpeštom i Bukureštom znače da su ljudi privrženi vrijednostima, na kojima počiva EU. „Pravna država, sloboda mišljenja i podjela vlasti su standardi koji se u još uvijek mladim demokratijama srednje i istočne Evrope daleko manje podrazumijevaju nego u drugim zemljama EU."

Ali Cajt dodaje i da, iako to sa evropskim vrijednostima odlično zvuči, u pomenutim zemljama protivrječnosti evropskih "soft powers" postaju vidljive: „U Rumuniji institucije pravne države gone korumpiranu političku kastu, ali se ona održava na moći. U Mađarskoj je Orbanu uspela jeziva majstorija da svojoj zemlji nametne autoritarnu vlast usred EU. A u Srbiji Aleksandar Vučić doduše gura svoju zemlju u pravcu članstva u EU, ali pri tome sve više liči na poslovičnog balkanskog kneza, opsjednutog vlašću i moći. Kako je to moguće?"

Zeit podsjeća da su u Španiji i Portugalu takođe na vlasti bili diktatori, ali da su se tamo demokratije etablirale. U jugoistočnoj Evropi, međutim, „istorija i geografija otežavaju taj proces transformacije". „Recimo populizam Viktora Orbana uvijek se iznova poziva na povrijeđenu mađarsku naciju, koja je nakon Prvog svjetskog rata izgubila dvije trećine svoje teritorije. Srbija je pravoslavna nacija sa odgovarajućim vezama sa Rusijom. Evropska unija mnogim Srbima djeluje samo kao opcija, ne kao neophodnost."

Autor ne daje konačan odgovor šta EU može da uradi, ali navodi šta Brisel svakako radi pogrešno na primjeru Beograda. Demonstrant, sa kojim je novinar pričao, rekao je ono što mnogi u Srbiji misle ovih dana – da, jesam za EU, ali mi pada teško što mnogi evropski političari podržavaju Vučića. Ladurner piše: „Njemačka kancelarka ga je pozvala (Vučića, prim. red. DW) na večeru tokom kampanje za predsjedničke izbore. Nakon izborne pobjede stigle su čestitke iz Brisela. Ni riječi o "Gleichschaltung"  (op. red. Gleichschaltung je riječ koja potiče iz nacističke terminologije a znači stavljanju medija u funkciju vladajućeg režima i ciljeva ljudi na vlasti). Mora li to tako? To da se u Srbiji može razviti autokratija nije izmišljotina demonstranata već realna opasnost. (…) Nepotrebni aplauz iz Evrope za Vučića šalje u prvom redu poruku: hoćemo stabilne odnose i mir na Balkanu."

„Moguće je da Brisel ovakvu poruku namjerno šalje. EU se u ophođenju sa autokratama unutar i izvan Unije sve više ponaša kao velika sila: veoma pragmatično. Ali moraće da pripazi da ne razočara demonstrante na ulicama Beograda, Budimpešte i Bukurešta", zaključuje se u tekstu njemačkog nedjeljnika Zeit.

Rama u problemu

Političku krizu u Albaniji nije okončala ni posjeta evropskog parlamentarca Dejvida Mekalistera u utorak. O tome piše Frankfurter Allgemeine Zeitung. Već dva meseca konzervativna Demokratska partija bojkotuje parlament tvrdeći da vladajuće socijaliste Edija Rame namjeravaju da pokradu predstojeće parlamentarne izbore. „Prethodne sedmice su demokrate svjesno propustile rok za upis u registar centralne izborne komisije. To znači da ne mogu da učestvuju na izborima zakazanim za 15. jun."

Koalicija socijalista i još 32 male partije je na prošlim izborima 2013. osvojila 58 odsto glasova. „Ukoliko se pod postojećim okolnostima zaista bude glasalo 15. juna, Rama bi gotovo sigurno pobijedio sa 90 odsto glasova. Problem je što EU, kojoj Albanija hoće što prije da pristupi, ne voli baš izbore bez učešća opozicije. Ali rokovi su istekli i ne postoji zakonska mogućnost da se produže. Izbori bi morali da budu sasvim otkazani, što bi bio težak poraz za vladu."

Ramina vladavina se ovako sumira: „Podržan solidnom većinom u parlamentu, Rama je obećao da će uspostaviti transparentnost, sprovesti radikalne reforme posebno u pravosuđu i povesti odlučnu borbu protiv korupcije i organizovanog kriminala. Na kraju njegovog mandata od toga su ostale samo prazne riječi. Albanija je danas prvak Evrope u proizvodnji kanabisa. (…) S porastom produkcije hašiša raste uticaj narko-barona koji imaju dovoljno novca da podmite političare, sudije i policajce. Članica NATO Albanija sve više postaje bezbjednosni rizik."„Sa zabrinutošću se gleda i na spoljnopolitičko soliranje Edija Rame. Kada je nedavno najavio ujedinjenje Albanije i Kosova za slučaj da EU ne primi brzo obe zemlje, protestovali su iz Beograda, ali je protestovao i američki ambasador u Tirani, koji je oduvijek važio za pouzdanog prijatelja Ramine vlade", piše Frankfurter Allgemeine Zeitung.

Delegacija iz BiH u maju u posjeti njemačkom eko-selu

Delegacija iz BiH, sastavljena od gradonačelnika i predstavnika Privredne komore BiH od 4. do 6. maja se nalazi u posjeti njemačkom elektroprivrednoj zadruzi Breitnau Energie Genossenschaft. Fondacija Konrad Adenauer organizovala je studijsku posjetu Njemačkoj  u čijem je središtu posjeta ekološkom selu Breitenau od 2.000 stanovnika. Ovo selo, da bi uopšte dobilo epitet ekološko, stoprocentno se snabdijeva sopstvenom strujom, dobijenom snagom vjetra, 50 posto se grije uz pomoć sopstvene energije i ima visok nivo uključenosti građana u cijeli energetski projekat. Mnogi objekti u mjestu kao i hotel Kreuz su potrošači struje proizvedene u parkovima s vjetrenjačama.

O ovoj posjeti Badische Zeitung piše: BiH spada u jednog od najznačajnijih izvoznika struje u Evropi. Trenutno slabu privredu potrebno je ojačati uz pomoć investicija u energetskom sektoru. To treba uslijediti prije svega na komunalnom, opštinskom, odnosno gradskom nivou. Iz tog razloga se Christina Baade, referentica u Centrali za evropsku i međunarodnu saradnju, odlučula da bh. delegaciju pošalje u mjesto Breitenau. Tamošnja Elektroprivreda pokazuje razne mogućnosti saradnje građana građana i opština kako bi se ostvarili cilljevi kao što su upotreba obnovljivih vrsta energije, privredni razvoj i zapošljavanje. Breitnau je jedino ekološko-energetsko mjesto u okrugu Breisgau-Hochschwarzwald. Delegaciji iz BiH će u Vijećnici biti predstavljen poslovni model ovog energetskog projekta a posjetiće i najvećeg korisnika samoproizvedene struje Aktiv Hotel BASF-a.