Poljska na nišanu bjeloruske propagande

"Kada Putin govori o prijetnji od NATO-a, misli na SAD, a možda i na Veliku Britaniju. Kada Lukašenko govori o prijetnji od NATO-a, misli na Poljsku i Litvaniju", kaže poljski novinar Mihal Potocki. On smatra da bjeloruski vladar Aleksandar Lukašenko vidi kao prijetnju to što TV kanal „Belsat” iz Poljske emituje program i u Bjelorusiji i to što je bjeloruska opoziciona liderka Svetlana Tihanovskaja u Viljnusu.

Lukašenkova slika Poljske prvenstveno je vezana za događaje iz avgusta 2020. godine, kada su izbili masovni protesti protiv namještenih predsjedničkih izbora, objašnjava bjeloruski istoričar Aleksandar Fridman. „Lukašenko vjeruje da poljska država stoji iza toga samo zato što se NEXTA nalazi u Varšavi", rekao je Fridman. Ovaj Telegram-kanal je osnovao aktivista Stepan Putilo iz Varšave. NEXTA je bila popularna zbog izvještavanja tokom protesta. U Bjelorusiji je klasifikovan kao ekstremistička organizacija.

Bjeloruski politikolog Aleksandar Klaskovski pak naglašava da je Lukašenko uvijek bio antizapadno nastrojen. Ali, nakon što je „postao saučesnik u ruskoj agresiji na Ukrajinu“, njegova retorika se zaoštrila. Izjavama tipa „da nismo udarili, oni bi nas prvi napali", Lukašenko je samo htio da se opravda, rekao je Klaskovski.

Odakle Lukašenkova antipatija prema Poljskoj?

Fridman pretpostavlja da je Lukašenkova antipatija prema susjednoj zemlji nastalo još iz sovjetskog doba. Poljska je tada važila za zemlju koju je još oblikovalo „feudalno doba”. Bjeloruski politikolog Aleksandar Klaskovski takođe kaže da je Lukašenko pristrasan, a da se to zasniva na klišeima o „poljskoj eksploatatorskoj vladajućoj klasi“. "On misli da Poljaci žele da osvoje pola ili čak cijelu Bjelorusiju. U stvarnosti, nijedan ozbiljan političar u Poljskoj ne sprovodi revanšističke ideje", rekao je Klaskovski.

Prema njegovim riječima, bjeloruska propaganda manipuliše istorijskim temama. „Zaista, bilo je vremena kada je zapadni dio Bjelorusije bio pod poljskom vlašću i tamošnji Bjelorusi nisu bili dobro tretirani. Ali, treba li te rane ponovo otvariti? Poljaci i Ukrajinci danas dokazuju da se istorijska ogorčenost može ostaviti po strani", kaže politikolog.

Uništavanje grobova poljske domobranske vojske

Bjelorusija ima komplikovane odnose sa svim svojim susjedima, ali Klaskovski kaže da se ne usuđuje da se petlja sa Rusijom. Za to bukvalno gaze Poljake, odnosno grobove poljskih vojnika.

U julu su u Bjelorusiji uništeni grobovi vojnika Poljske Domovinske vojske (AK), što je izazvalo negodovanje u Varšavi. Vojska je pružala otpor u od strane Njemačke okupiranoj Poljskoj tokom Drugog svjetskog rata. Nakon invazije sovjetske Crvene armije, oni su razoružani, a mnogi oficiri su streljani ili poslati u gulage. Neki su nastavili da pružaju otpor, ali protiv komunističke vladavine.

Istoričar Aleksandar Fridman smatra da uništavanje grobova prati sovjetski odnos prema grobovima: „Ako to nisu svoja groblja, već groblja neprijatelja, onda se jednostavno uništavaju. Ovako se sovjetska vlast odnosila prema jevrejskim i katoličkim grobljima, na primjer, ali i njemačkim nakon rata. Sa stanovišta bjeloruske državne vlasti, grobovi vojnika Domovinske armije su neprijateljski grobovi".

Takođe nije slučajno, smatra istoričar, da se bjeloruska propaganda fokusira na Domovinsku armiju ili Poljsku iz 1920-ih. Jer, ovaj period zauzima posebno mjesto u poljskoj kulturi sjećanja: „Za današnju konzervativnu vladu u Poljskoj, ovo je važan period u istoriji, a napad na to vrijeme znači i udar na aktuelnu poljsku vladu."

No, bez obzira na svu propagandu, Aleksandar Klaskovski kaže da bjelorusko društvo ne vidi Poljsku kao neprijatelja. Prema istraživanjima javnog mnjenja, propagandni narativi ne funkcionišu, a narod Poljske gotovo potpuno ignoriše retoriku bjeloruskih vlasti.

"Razgovara se o tome, ali to nije tema broj jedan. Poljaci govore o ekonomskoj situaciji i energetskoj krizi, a kada je riječ o spoljnoj politici, onda naravno o Ukrajini. Što se tiče Lukašenka, on se smatra samo vazalom Rusije", kaže poljski novinar Mihal Potocki.

Pratite nas i na Facebooku, na Twitteru, na YouTube, kao i na našem nalogu na Instagramu