Otkriven protein koji sprečava artritis

Zglobovi trnu i gore, ruke i noge natiču, pokretljivost popušta. Uzrok nastajanja reumatskog artritisa je uništavanje vezivnog tkiva do kojeg dolazi reakcijom imunog sistema oboljelog pacijenta. Oko 800.000 ljudi godišnje obolijeva od reumatskog artritisa, šro predstavlja skoro jedan posto stanovništva ove zemlje. Naučnicima sa Max-Planck-Instituta za autoimunologiju i epigenetiku u Frajburgu uspjelo je da naprave otkriće, kojim se omogućava bolje razumijevanje tzv. autoimunoloških bolesti kakva je i reumatska artroza.

Mehrfach begabte Zellen

Naučnici pod vođstvom molekularnog biologa Michaela Retha su otkrili da ćelije brže reagiraju na signale za stimulaciju/nadražaj, koji vode nastavku bolesti kakva je artritis. Oni ove signale lakše šire ukoliko tijelu nedostaje protein PTP1B koji spada u grupu B-limfocita. Ukoliko ovi proteini nisu prisutni u obimu koji je uobičajen i normalan, to dovodi do žestoke reakcije autoimunološkog sistema, kojom tijelo počinje da napada prethodno zdravo vezivno tkivo.

"Iznenađenje je predstavljala činjenica da su tzv. B-ćelije na taj način bile uključene u nastanak oboljenja", izjavio je Reth u intervjuu za DW. "Do sada smo polazili od pretpostavke da one, čim se aktiviraju, proizvode antitijela. Sada smo otkrili da one u osnovi imaju jaku funkciju koja reguliše procese u imonološkom sistemu."

PTP1B je tzv. Gatekeeper - jedna vrsta vratara. Ukoliko je prisutan u punom obimu, sprečava širenje toksičnih signala. Tako ovaj protein sprečava tijelo da napadne svoje sopstveno tkivo, što je slučaj sa pacijentima sa reumom i oboljenjima zglobova.

Još daleko od izlječenja artritisa

"Pronaći način djelovanja ovog proteina je veoma važno otkriće", kaže Michael Reth. Ali ono ne vodi direktno do pronalaska metode izlječenja artritisa. U tu svrhu bi naučnici morali vještački da simuliraju ovaj protein, ali metodu za tako nešto još nisu pronašli. "U farmakološkoj industriji razvijene su mnoge supstance koje sprečavaju rast i razvoj ćelija", pojašnjava mikrobiolog Michael Reth i dodaje: "Ali stimulirati nastanak proteina u tijelu pacijenta je kompletno druga priča". Ometati ili zaustaviti dejstvo ili rast ćelija je za mnoge naučnike sastavni dio posla, svakodnevica. Ali pojačati rad i aktivnost jednog proteina je jako težak i komplikovan zadatak".

Genetski modificirani miševi

Postoji previše proteina da bi naučnici bili u stanju da svaki od njih istraže i ispitaju da li je u stanju da spriječi rast ili razvoj određenog oboljenja, odnosno da li je u stanju da zaustavi supstance koje su zadužene za hemijsku komunikaciju i zaustavi upale. Protein PTP1B su Michael Reth i njegov tim otkrili sasvim slučajno.

Korisna svojstva proteina PTP1B otkrili su zahvaljujući specijalnim miševima, koje je uzgojila posebna grupa naučnika. Miševi su tako genetički izmijenjeni da je naučnicima uspjelo da unište protein PTP1B iz njihovih B-ćelija i istraže posljedice toga po miševe. "Onda smo rekli, hajde da vidimo šta će se sada desiti", rekao je Reth.

Autori: Carla Bleiker / Jasmina Rose

Odg. urednica: Zorica Ilić