Od holokausta do suživota – Jevreji u Njemačkoj

„Ravno je čudu što danas u Njemačkoj živi 120 hiljada Jevreja“, kaže Šarlota Knobloh koja je od 2006. godine predsjednica Centralnog savjeta Jevreja u Njemačkoj.

Naime, 1950. – pet godina poslije rata i holokausta – od nekada pola miliona Jevreja u Njemačkoj ih je ostalo još 15 hiljada. „Tada nam je zadatak bio da ojačamo svijest jevrejske zajednice, da joj omogućimo da se ovdje organizuje. Tada je to bilo teško – mnogi nisu bili sigurni da li će ostati u Njemačkoj – otuda izraz: sjediti na spakovanim koferima“, rekao je jednom prilikom prvi predsjednik Savjeta Hajnc Galinski.

U prvoj fazi Centralni savjet je imao značajnu ulogu i u donošenju zakona o obeštećenju žrtava nacizma. Predstavljao je i moralnu instituciju koja je upozoravala na antisemitizam, neonacizam, zaboravljanje istorije.

„Moralna toljaga Aušvic“

Prevazilaženje prošlosti ostalo je do danas značajna tema. Rasprava je bila naročito oštra 1998. Tada je pisac Martin Valzer kritikovao to što se Nijemcima holokaust stalno natura na nos i upotrijebio izraz „moralna toljaga Aušvic“. Poslije toga, tadašnji predsjednik Centralnog savjeta Jevreja Ignac Bubis nazvao je Valzera „duhovnim piromanom“.

Na kraju mandata, 2000. godine Bubis je rezignirano izjavio: „Nikada nisam pokušao da kažem da je Aušvic kolektivna stvar njemačkog naroda, ni kada je o odgovornosti riječ. Samo sam pokušao da ukažem da morate znati šta se dogodilo, ali sam primijetio da je to za ljude bilo sporedno.“

Jevreji iz Sovjetskog Saveza obnovili jevrejsku zajednicu u Njemačkoj

Šezdesetih i sedamdesetih godina u Njemačku su sporadično počeli da stižu Jevreji iz Poljske i tadašnjeg Sovjetskog Saveza. Međutim, poslije 1990. godine stigle su desetine hiljada Jevreja sa istoka Evrope i počele su da se osnivaju nove jevrejske zajednice. Šarlota Knobloh kaže: „Možda to zvuči pomalo čudno – useljenici iz bivšeg Sovjetskog Saveza trajno su obnovili jevrejsku zajednicu u Njemačkoj.“

Istina, bilo je i problema – sukoba između pridošlica i starosjedilaca, doseljenici često nisu znali ni njemački jezik, niti su poznavali vjerske rituale i jevrejsku kulturu. „Njima se mora sasvim ispočetka prenijeti jevrejski identitet i znanje o vjeri. Razvoj jevrejske zajednice u presudnoj mjeri zavisi od toga koliko će nam uspjeti da integrišemo nove članove zajednice u jevrejsku tradiciju“, dodaje Šarlota Knobloh.

Autori: Cornelia Rabitz / Nenad Briski

Odgovorna urednica: Marina Martinović