Pritisak na medije u Sloveniji, zeleni ustanak u Srbiji

Berlinski dnevni list Tagescajtung donosi tekst koji je iz Splita poslao dopisnik Erih Ratfelder, a odnosi se na Sloveniju. Tema su nastojanja slovenačkog premijera Janeza Janše da u svoju korist preuredi slovenačke medije, počev od nacionalne novinske agencije STA. U tekstu se navodi da je pod pritiskom Brisela Janša odustao od te ideje, da je prekinuta blokada budžetskih sredstava za agenciju, ali i da to neće dovesti do mira u kući.

„Premijer Janez Janša bio je u vrijeme komunizma do 1991. i sam novinar legendarnog, tada opozicionog nedeljnika ’Mladina’. Janša se tokom vremena pretvorio u krajnjeg desničara“, piše berlinski list.

- pročitajte još: Janez Janša – „Maršal Twito“

„Pošto Slovenija 1. jula preuzima predsjedavanje Evropskom unijom, Janša je pod reflektorima evropske politike. U tom kontekstu mnogi tumače najavu Janšine vlade da će ipak obezbediti finansiranje slovenske novinske agencije STA. Boštjan Slatinšek, bivši nezavisni novinar i ratni reporter, a sada filmski režiser, vjeruje da Janšina vlada nije htjela da počne predsjedavanje sa skandalom“.

U tekstu se dodaje da su poznavaoci prilika, kao Slatinšek, pesimistični u pogledu budućnosti slobodne štampe, pošto su mediji u finansijskoj krizi, pa je i zbog toga uspješan pritisak vlade moguć. Navode se i primjeri dovođenja prvog čovek RTV Slovenije prošle godine koji je zauzeo nekritičan stav prema Vladi, kao i lična iskustva novinara poput Ervina Hladnik-Milharčiča koji je još u drugom Janšinom mandatu bio izložen pritiscima u čistkama u dnevnom listu „Delo“, kada je zamjenjen glavni urednik.

- pročitajte još: Kamo ide Slovenija s Janšom na čelu?

- pročitajte još: Slovenija - tko ne piše za nas, taj je protiv nas

Kako navodi Tagescajtung, ovo je treći mandat Janeza Janše i treći pokušaj da stavi medije pod svoju kontrolu, ovaj put po uzoru na Viktora Orbana:

„Novinari Boštjan Slatinšek i Ervin Hladnik-Milharčič polaze od toga da novac iz netransparentnih mađarskih izvora ima ulogu da ojača političku moć desničarskog premijera. Da problem ima veću dimenziju, ukazuje priliv novca iz netransparentnih kanala u medije više država na evropskom jugoistoku. Pored Slovenije, pogođeni su i dijelovi Bosne i Hercegovine, Hrvatske, Sjeverne Makedonije i Bugarske“, navodi berlinski Tagescajtung.

Ekološki ustanak u Srbiji

„Sortiranje smeća, reciklaža, čovjekova okolina, ekologija, zagađenje, klimatske promjene: decenijama se srpsko društvo uopšte nije bavilo tim pojmovima. Nije se stizalo. Zemlja je bila pritisnuta ratovima, međunarodnim sankcijama, zračnim udarima Sjevernoatlanskog pakta. Uslijedila je mukotrpna obnova ruinirane ekonomije i zgažene demokratije. To se naglo promijenilo u poslednjih nekoliko godina“, piše Andrej Ivanji iz Beograda za sajt radio-televizijske stanice MDR.

U tekstu pod naslovom „Zeleni ustanak“ opisuje se kako je došlo do „Ekološkog ustanka“, velikog aprilskog protesta. Navodi se i čuvena reakcija premijerke Ane Brnabić da ekologija može da dođe na red samo u zemljama „prvog svijeta“, pa je „Ekološki ustanak“ znak uspješnosti Srbije.

- pročitajte još: „Kamenolom je naš kraj“

Detaljno se opisuju ekološke probleme s kojima se suočava Srbija – visoko mjesto na svjetskim listama zagađenosti vazduha, naročito u Beogradu. „Pritom su Beograđani čak dobro prošli u odnosu na ‘grad crnih krovova’, Bor na istoku Srbije“. U tekstu se objašnjava i geneza kineskih ulaganja u borska postrojenja, ali i prenose stavovi ekoloških aktivista koji tvrde da se dozvoljene vrijednosti štetnih materija prekoračuju 13 puta.

Pominje se i Smederevo, gdje kineski vlasnik „Hestil” gazduje u proizvodnim pogonima željezare: „Ljude muči gusta, crvena prašina, koja sve pokriva i otežava disanje“. Autor citira lokalne aktiviste koji kažu da Svjetska zdravstvena organizacija i Institut dr Milan Jovanović Batut procjenjuju kako u Smederevu prosečno godišnje umru 223 osobe zbog toga što ljudi ne znaju kada je vazduh do te mere zagađen da im direktno ugrožava zdravlje.

- pročitajte još: Zagađenje vazduha – zajednički problem na Balkanu

„Sve glasniji ekološki aktivisti upozoravaju da ’pohlepa’ firmi i ’neodgovorna politika prema životnoj sredini’ države nisu doveli samo do zagađenja vazduha, već i rijeka i šuma, i da je ukupni ekološki sistem u Srbiji djelomično ugrožen“.

Na kraju teksta autor navodi da su uspjesi ekoloških aktivista bili rijetkost, ali da je uspjeh odbrane rijeka Stare planine ohrabrio mnoge, te citira izjavu koju je dao najpoznatiji srpski ekološki aktivista Aleksandar Jovanović Ćuta – da će u Srbiji doći do opšteg ustanka protiv zagađenja.

Priredio Dragoslav Dedović

 Pratite nas i na Facebooku, na Twitteru, na YouTube, kao i na našem nalogu na Instagramu