Nezadovoljstvo i frustracija u islamskim zemljama

Oni izlaze na ulice, okupljaju se ispred ambasada zapadnih zemalja i ispoljavaju svoj bijes. I u petak (14.9.) su mnogobrojni muslimani demonstrirali protiv spornog filma, koji se u dijelovima može vidjeti na internetu, a u kome se poslanik Muhamed prikazuje kao budala, ženskaroš i pedofil. U Egiptu, Jemenu, Bangladešu, Indonezijii, Libanu i Sudanu je došlo do djelimično nasilnih protesta muslimana koji su na taj način izrazili svoj bijes prema Zapadu.

Nasilje sa smrtonosnim posljedicama

Demonstranti, spremni na nasilje, predstavljaju istina samo mali dio društva ali je njihov potencijal ipak ogroman: u napadu na američki konzulat u libijskom lučkom gradu Bengaziju u protekli četvratk su ubijene četiri osobe, među njima i američki ambasador. Tokom protesta u glavnom gradu Jemena, Sani, također je smrtno stradalo najmanje četvoro ljudi. U glavnom gradu Egipta, Kairu, nasilni demonstranti su se popeli na zid Ispred američke ambasade i ispisali ga anti-zapadnim parolama.

Uprkos svim apelima na suzdržanost, egipatski demonstranti su i u petak (14.09.) nastavili sa protestima i bacali kamenje na policajce. Snage sigurnosti su upotrijebile suzavac. Moćno Muslimansko bratstvo kojem je ranije pripadao i predsjednik Mohamed Mursi, pozvalo je nakon molitve petkom (džume) na dalje proteste. Sam Mursi je proteste zbog spornog filma nazvao legitimnim ali je naglasio da oni moraju ostati miirni.

Izražen anti-amerikanizam

Činjenica da se demonstracije često pretvaraju u nasilje ima i jedan razlog, kaže Bettina Gräf, stručnjak za pitanja islama iz Centra za modernu orjentalistiku u Berlinu: „Određene grupe se isticanjem anti-američkih parola pokušavaju profilirati. U tu svrhu se koriste različitosti između islama na jednoj i Zapada na drugoj strani, kako bi te grupe našle sljedbenike.“

Taj mehanizam funkcionira na raznim nivoima, kaže Bettina Gräf: „S jedne strane historijskom, zato što SAD od 1948. podržavaju Izrael, s druge strane ekonomskom, zato što su mnoge zemlje zavisne od SAD“, kaže Gräf. „SAD su simbol nepravednosti i kapitalističkih struktura, i to pojedine grupe koriste u vođenju svoje lokalne politike.“

Napadi na ambasade zapadnih zemalja

Protest nasilnih demonstranata nije usmjeren samo protiv SAD-a. Masa ljutitih demonstranata u petak (14.9.) je upala u njemačku ambasadu u sudanskom glavnom gradu Kartumu.Demonstranti su uklonili amblem njemačkog diplomatskog predstavništva i okačili islamsku zastavu. Uništili su prozore i ispred glavnog ulaza zapalili vatru.

„To ima veze s tim što se Njemačka posljednjih godina, a posebno nakon napada od 11.septembra, jako angažovala – naprimjer u Afganistanu i Somaliji i što se jako vezala za zapadnu Alijansu,“ kaže Marco Schöller, profesor za Islamsku historiju na Univerzitetu u Münsteru. „Stoga se Njemačka sada svrstava u istu grupu kao i SAD“.

Protiv filma koji vrijeđa lik božijeg poslanika Muhameda je u Sani ispred njemačke i britanske ambasade protestvovalo oko pet hiljada ljudi.

„Ljudi se osjećaju prevarenima“

„Bijes u islamskim zemljama proizilazi iz opšteg nezadovoljstva ili frustracija zbog političkih,društvenih i ekonomskih faktora“, kaže Marco Schöller. „Ljudi se osjećaju drugorazrednima, prevarenima od strane zapadnih nacija, potlačenima i smatraju da nisu ozbiljno shvaćeni“.

Ovo nije prvi put da je vrijeđanje lika božijeg poslanika Muhameda, što je po islamskoj tradciji zabranjeno, dovelo do nasilnih protesta. Još 2006. je širom svijeta došlo do protesta nakon što je jedan danski list objavio karikature božijeg poslanika. Tada je na Bliskom istoku, u Aziji i Africi ubijeno najmanje 50 osoba.

Autorka: Anne Allmeling/Belma Fazlagić-Šestić

Odg. urednica. Jasmina Rose