Reanimacija Evrope
6. mart 2019
Francuski predsjednik, Emanuel Makron slijedi vještu komunikatvinu strategiju. Istovremenom objavom njegovog poziva na reanimaciju Evrope u 28 listova, on je na dva do tri dana odredio evropsku političku debatu. O Makronovim vizijama se govori na sva usta, barem usta onih Evropljana koji još uvijek čitaju novine. Ali, upitno je da li će na taj način doprijeti do "bijesnih" građana koji u Francuskoj nose žute prsluke a u Velikoj Britaniji mašu zastavama Brexita.
Ali, on barem nešto nudi i pokazuje ambiciozne ciljeve za razliku od drugih političara u Evropi, poput njemačke kancelarke koja se radije povlači, ili mađarskog premijera i italijanskog ministra unutrašnjih poslova koji propovijedaju sumorni nacionalizam. Pred haotični pokušaj Britanaca da napuste Uniju, francuski predsjednik nudi protivnacrt - renesansu za, po njegovom mišljenju, ugroženu Evropu.
Dijelom od ranije poznato, dijelom radikalno
Prijedlozi su dijelom poznati, kao na primjer zajednička zaštita spoljnih granica EU, dijelom radikalni kao onaj da se sve političke snage zajednički orijentišu ka borbi protiv klimatskih promjena. Makron istovremeno zahtijeva uspostavljanje čitavog niza novih institucija: od jedne više nerealistične agencije za zaštitu demokratije, do investicione banke za pitanja klime, koja bi možda imala šanse i za implementaciju. Makron je tek prije 18 mjeseci održao govor u kojem je iznio čitav katalog zahtjeva, od kojih je samo za neke izgledno, doduše veoma sporo, da bi mogli biti i ostvareni - kao na primjer budžet za zajedničku valutu evro.
Emanuel Makron sebe vidi u ulozi onog brzog mislioca. Drugi dio francusko-njemačkog tandema, nejmačka kancelarka Angela Merkel ima ulogu razborite realistkinje koja vizije vraća na ono što se može sprovesti. No, Makron, kojeg pritišću problemi na unutrašnjepolitičkom polju, nema više strpljenja da čeka na Merkel. On juri naprijed, a ona će ga slijediti s odugovlačenjem. Istina, dvoje najvažnijih evropskih političara su tek u januaru u novom "Ahenskom sporazumu" hvalili zajedničko kretanje naprijed na evropskom nivou, ali praktična politika uvijek izgleda nešto drugačije.
Makron je svojim zahtjevima, da se evropske firme zaštite od američke i kineske konkurencije, reagovao na protekcionizam i nadolazeće trgovinske ratove. Opet svojim zahtjevima da se granice Šengenskog prostora zatvore za migrante i da se uspostavi restriktivno pravo na azil unutar EU, reagovao je na potrebu za zaštitom mnogih Ervopljana, što zapravo daje podsticaj desničarskim populistima i nacionalistima. U svakom slučaju on zahtijeva raspodjelu migranata u svim zemljama EU, što bi moglo da izazove žestoka protivljenja kod njegovih "omiljenih neprijatelja" u Mađarskoj i Italiji.
Konačno debata
Pismo upućeno Evropljankama i Evropljanima tri sedmice prije mogućeg Brexita i 12 sedmica pirje evropskih izbora, nije naravno samo dio predizborne kampanje, koju Makron retorički veoma uvijeno stilizuje u sudbinsko pitanje. Sa njegovim pokretom želi da dinamični predizborni borci ubuduće određuju i parlament u Strazburu i za to mobilišu proevropske snage. Krajnje je vrijeme da neko ozbiljno započne izbornu kampanju. Dosadašnje svađe između populista i liberala samo su izazivale umor. Sada bi moglo da dođe do prave debate.
Već krajem godine su se Makronovi reformski prijedlozi mogli čuti na "Evropskoj konferenciji". Francuski predsjednik ne isključuje mogućnost ni izmjene evropskih sporazuma. To je odvažno, jer i u samoj Francuskoj bi narod morao da glasa o fundamentalnim promjenama. Natjeran demonstracijama "žutih prsluka" i niskim kvotama odobravanja njegove politike, Makron bježi naprijed. A to bi moglo biti dobro za Evropu.