Ko sve želi litijum iz Srbije?

Njemački dnevnik Frankfurter algemajne cajtung piše o višestrukoj zainteresovanosti za litijumska nalazišta u Srbiji. List najprije podsjeća na nedavnu posjetu njemačke kancelarke Angele Merkel Beogradu i njenu izjavu na konferenciji za novinare da je Njemačka takođe zainteresovana za zalihe litijuma u Srbiji. One su otkrivene 2004, a njihov potencijalni ekonomski značaj je od tada stalno rastao. Agencija Blumberg, specijalizovana za informacije iz privrede, izvjestila je još 2019. da bi se u Srbiji moglo raditi o najvećim zalihama u Evropi, pišući u ratobornom tonu o „novom evropskom frontu u ekonomskom boju sa Azijom“.

-pročitajte još: Srbija raspolaže najvećim svjetskim zalihama litijuma

Litijum iz Srbije bi, prema tim navodima, mogao da doprinese tome da Evropa izdrži utakmicu s Kinom u proizvodnji auto-baterija. Zato je za Evropu važno da se u Srbiji, gdje je u teškoj industriji, od rudnika do čeličana, često kineska konkurencija pobjeđivala, u pogledu litijuma ne desi da se opet nametne neki kineski državni koncern.

U tekstu se ukazuje da trenutno prednost nemaju kineske kompanije, već australijsko-britanski gigant Rio Tinto: „U jednom saopštenju kompanije navedeno je da koncern tom investicijom želi da postane jedan od deset najvećih proizvođača litijuma na svijetu. Eksploatacija bi trebalo da počne 2024, a predviđeno je da traje 40 godina. Prema sopstvenim podacima, koncern planira da uloži više od dvije milijarde evra. Godišnje bi milion vozila bilo snabdjeveno baterijama koje bi radile na osnovu litijuma iz Srbije."

Ko je sve zainteresovan?

Politički značaj projekta je očigledan i potvrđen je nedavno istraživanjem BIRN-a, piše frankfurtski list. „Ta investigativna mreža domogla se poruke ambasadorke Srbije u Briselu, koja izvještava svoje ministarstvo u Beogradu o razgovoru sa jednim od glavnih menadžera Rio Tinta. Koncern je u međuvremenu potvrdio taj susret u Briselu 8. juna. Doduše, Rio Tinto nije navodio detalje razgovora, ali nije ni demantovao hitnu depešu ambasadorke upućenu Ministarstvu u kojoj je razgovor sažet.“

„Prema poruci je menadžer izvjestio diplomatsku predstavnicu Srbije o ’veoma uspješnim’ razgovorima sa predsjednikom Srbije Aleksandrom Vučićem, u kojem je dogovoreno da se uspostavi kontakt sa najvećim evropskim proizvođačima automobila kako bi se razgovaralo o otvaranju fabrike litijumskih baterija u Srbiji. Ali u izvještaju je takođe istaknuto da su ’prirodni partneri’ za takav projekat najprije 'Kina, Japan i druge azijske zemlje'."

Navodi se i da je „Rio Tinto uspostavio kontakt sa Folksvagenom, Dajmler-Bencom i BMV-om. Za sada je neobavezno dogovoren susret menadžera Rio Tinta i Folksvagena. Ako se interesi poklope, onda će se dalje razgovarati sa vladom Srbije o daljim koracima. Razgovori sa ostala dva njemačka koncerna su ’u početnoj fazi’.“

Zabrinutost zbog ekoloških standarda

Predsjednik Vučić, piše Frankfurter algemajne cajtung, „u svemu tome mora da uzme u obzir i glasan otpor koji se u Loznici i Beogradu formira protiv eksploatacije litijuma. U Srbiji su u posljednje vrijeme česte demonstracije protiv zagađenja životne sredine, koje posebno idu pod ruku s kineskim ulaganjima u tešku industriju, ili od njega raste bojazan. Ekološki motivisani protesti su novost u toj balkanskoj državi, ali oni dobijaju na zamahu."

„Različiti pokreti ili protesti još nisu postali politička opcija ili partija koja bi ugrozila Vučićevu moć“, ocjenjuje njemački list. „Predsjednik Srbije pazi na to da svaku opozicionu formaciju koja može da ima uspjeha uguši u začetku, tako što njenu temu diskredituje ili je (prividno) preuzme – njegova Srpska napredna stranka ima više od 75 odsto mandata u Skupštini.“

Autor teksta podsjeća da je Angela Merkel u Beogradu izrazila „zabrinutost“ za to hoće li u slučaju eksploatacije litijuma uvijek biti zadržani ekološki standardi zaštite, te da je Vučićev odgovor bio da će biti primijenjeni „najviši evropski i svjetski standardi", dodavši da je na prvom mjestu zaštita stanovništva.

-pročitajte još: Živana je prodala kuću zbog Rio Tinta – i kaje se

Referendum – pseudodemokratska zamka

„Vučić je ponovio svoj prijedlog da se o planovima Rio Tinta održi referendum. Opozicija, naravno, u tome vidi pseudodemokratsku zamku – na kraju krajeva vlast kontroliše skoro sve masovne medije, a Rio Tinto ima dovoljno novca da investira u veliku kampanju. Ukoliko bi se australijsko-britanski koncern povukao, na vrata bi mogli da zakucaju drugi, na primjer – iz Kine“, zaključuje se u tekstu Frankfurter algemajne cajtunga.

Priredio Dragoslav Dedović

Pratite nas i na Facebooku, na Twitteru, na YouTube, kao i na našem nalogu na Instagramu