Ko je na meti ruskih aviona?

Nešto prije dvije nedjelje, ruske rakete vazduh-zemlja navodno su dva puta pogodile bolnicu u sirijskom Sarminu. Dvanaest civila je poginulo, uključujući i dva ljekara, navodi američka fondacija SAMS, koja je osnovala bolnicu. Jedna radio-stanica je na internetu pokazala fotografiju potpuno uništene zgrade. Rusija je to demantovala. Ministarstvo odbrane u Moskvi, pokazalo je fotografije iz vazduha koje navodno dokazuju da je klinika krajem oktobra – jedanaest dana nakon napada – još uvijek bila netaknuta. Dok Rusija nastavlja da insistira da preciznim bombama pogađa samo teroriste, sirijski i zapadni izvori govore o sve više smrtnih slučajeva među civilnim stanovništvom.

Od kraja septembra do kraja oktobra ruskih borbeni avioni izveli su skoro 1.400 letova i pritom, prema informacijama iz Moskve, uništili 1.623 „teroristička objekta“. Međutim, s tim u vezi, postavljaju se dva pitanja: prvo, nejasno je koga tačno Rusi smatraju „teroristima“. S druge strane, u izvještajima se ne pominju civilne žrtve. Zašto u ruskim napadima ne stradaju nenaoružani ljudi, dok je u napadima SAD u Iraku, Avganistanu i Siriji uvijek bilo civilnih žrtava?

Umjesto IS, na meti je FSA

Rusija ističe da se bori na strani predsjednika Sirije, Bašara Al Asada, a protiv terorista „Islamska država“ i sirijskog ogranka Al-Kaide – Nusra-fronta. Obje organizacije su iz zapadne perspektive terorističke grupe. Međutim, Moskva i Damask često imenuju sve protivnike režima kao teroriste. Na Zapadu se mnoge pobunjeničke grupe smatraju umjerenim. Neke od ovih grupa, kao što je Slobodna sirijska vojska (FSA), podržane su od strane Zapada i arapskih država. A očigledno su upravo te grupe primarni ciljevi ruskih borbenih aviona.

Novinar Mohamed al Katib iz Alepa na internet-portalu „Al Monitor“ prebacuje Rusima da prije svega bombarduju Slobodnu sirijsku armiju i njene saveznike. Prema vašingtonskom Institutu za proučavanje rata, Rusi napadaju regione koji su pod kontrolom Nusra-fronta, međutim, većina bombardovanja se događa na područjima gdje su aktivni i drugi pobunjenici. Osim toga, ruski avioni, pored vojnih ciljeva, očigledno gađaju i bolnice, džamije i stambena područja. Safo Labanije, upravnik njemačko-sirijskog Udruženja za promociju sloboda i ljudskih prava sa sjedištem u Darmštatu, kaže: „Na žalost, Rusi pogađaju samo civile i umjerenu opoziciju“. Labanije se upravo vratio iz ratne zone. Niko tamo ne zna ništa o napadima na pozicije IS, tvrdi on za Dojče vele.

Mnogo ubijenih civila

Organizacija za ljudska prava Hjuman rajts voč optužuje Rusiju da je sredinom oktobra u dva napada na Gantou i Ter Maleh ubila 59 civila, uključujući 33 djece. Sirijska opservatorija za ljudska prava sa sjedištem u Londonu računa da je u prvom mjesecu ruskih vazdušnih napada ubijeno ukupno skoro 600 ljudi, a da su trećina bili civili.

Andrej Kartapolov iz ruskog generalštaba odbacuje take izvještaje. „Ruska avijacija nije obavila toliko napada, pa nije ni mogla da uništi toliko civilnih objekata.“

U ratu informacijama, sve strane se oslanjaju na satelitske slike i video zapise. Često je nejasno kada su oni nastali i da li su manipulisani. Belingkat, udruženje za istraživačko novinarstvo, pokušalo je u srijedu da rasvijetli napad na Sarmin: nakon analize fotografija iz vazduha i informacija dostupnih na internetu, došli su do zaključka da Rusi nisu direktno pogodili bolnicu.

Malo pouzdanih informacija

Vrlo malo nezavisnih novinara usuđuje se da izvještava iz ratne zone. Jedan od njih je bio Švajcarac Kurt Pelda, koji je bio svjedok ruskog bombardovanja. Pelda je javio da je u napadu na artiljerijski položaj Nusra-fronta, bačena jedna kasetna bomba. Dio te bombe pogodio je obližnje selo. „Nije da Rusi žele da ubijaju civile, ali postoji kolateralna šteta“, rekao je novinar. Drugi problem je što ruska i sirijska vojska dijelom koriste iste tipove aviona, dodaje on.

Međutim, posljedice po civilno stanovništvo su jasne. Ohrabrene vazdušnom podrškom velikog saveznika, trupe Asadovog režima su u mnogim mjestima krenule u ofanzivu. Sve više ljudi bježi ka turskoj granici. Prema podacima Ujedinjenih nacija, u oktobru je pobjeglo najmanje 124.000 Sirijaca.