Pregrupisavanje ekstremno-desničarkog tabora u EP?

Na izborima u EU početkom juna, blok desničarskih partija je ostvario porast glasova. U Francuskoj je čak došlo do pobjede nacionalističkog, desničarskog pokreta Nacionalno okupljanje (Rassemblement National - RN) Marine le Pen što je izazvalo šok i navelo francuskog predsjednika Emmanuela Macrona da raspiše nove parlamentarne izbore u Francuskoj. Dok će se stvarna snaga RN-a u francuskoj Nacionalnoj skupštini utvrditi tek u drugom krugu glasanja u nedjelju, u Evropskom parlamentu desničarsko- populističke stranke ulaze u stare i nove saveze.

Rast Klubova poslanika desničarsko konzervativnih snaga u EP

Dosad su ekstremno-desničarske, nacionalističke, desničarsko-populističke i druge stranke desnog spektra u Evropskom parlamentu uglavnom bile okupljene u dvije poslaničke skupine: u Klub poslanika „Evropskih konzervativaca i reformista (EKR)", gdje su poljska nacionalistička i sada opoziciona stranka Pravo i Pravda (PiS) i Braća Italije (Fratelli d'Italia), čiji su korijeni u postfašističkom pokretu. Italijanska premijerka Giorgia Meloni je predsjedavajuća poslaničkog kluba EKR.

Desničarska EKR već je postavila prioritete svog političkog kursa u predstojećem mandatu: EU treba da se fokusira na svoje primarne zadatke a EKR će se odlučno protiviti "razvoju EU u suverenu superdržavu". U oblasti migracija, EKR želi da se bori protiv ilegalnih ulazaka i da stvori takozvane „eksterne platforme za prebacivanje migranata sa brodova na kopno",  kako bi se zahtjevi za azil obrađivali izvan EU. Također, planiraju se aktivno boriti protiv uzroka migracija. Ujedno žele revidirati odluku o korištenju automobila, koji koriste motore sa unutrašnjim sagorijevanjem i staviti pod znak pitanja dodatnu redukciju emisija stakleničkih plinova. Istovremeno, EKR se odlučno i decidno zalaže za dalju podršku Ukrajini protiv ruskog agresora.

Thierry Chopin, politički analitičar iz Pariskog Instituta Jacques-Delor, vjeruje da su umjereniji tonovi italijanske premijerke samo dio političke strategije, posebno oni, koji se odnose na njen stav prema Ukrajini.

U Evropskom parlamentu su trenutno zastupljena 84 poslanika iz EKR-a, tako da je EKR momentalno treći Klub poslanika po jačini odnosno brojnosti u EP. Na svojoj konstituirajućoj sjednici u srijedu, parlamentarna skupina je reorganizirala svoju strukturu za nadolazeće godine. EKR bi mogla igrati ključnu ulogu u ponovnom izboru Ursule von der Leyen za predsjednicu Evropske komisije, koji se održava za otprilike dvije sedmice.

Šta je s desničarskim Klubom poslanika ID?

Drugi veliki desničarski klub poslanika u EP pod nazivom „Identitet i demokratija (ID)" isključio je iz svojih redova stranku Alternativa za Njemačku (AfD) još prije izbora za EU. Njemačka Služba za zaštitu ustavnog poretka je dijelove AfD-a okarakterisala kao ekstremno-desničarske.

Druge velike stranke u ovom klubu poslanika su: italijanska Lega, koju vodi Matteo Salvini-a i desničarska stranka Nacionalno okupljanje (RN) Marine Le Pen. Sastanak Italijanke Giorgije Meloni i Francuskinje Le Pen potakli su glasine o formiranju "superskupine" ekstremno desničarskih stranaka u EP.

No, čini se da je to trenutno skinuto sa stola. Politolog Thierry Chopin kaže da se linije između ove dvije stranke ali i dvije političarke previše razlikuju, posebno kada je riječ o odnosu prema Rusiji. Dok se Meloni jasno pozicionira u pravcu Ukrajine, za Le Pen je to teže reći.

Naime, desničarska RN je tradicionalno bliža Putinu, objašnjava Chopin u razgovoru za DW. Istovremeno, RN je nakon ruske invazije na Ukrajinu malo ublažio svoj narativ. Chopin smatra da je ovo posebno važno u vezi s predstojećim drugim krugom izbora za Nacionalnu skupštinu i mogućom pobjedom desničarskih populista. Jer u Francuskoj, parlament odlučuje o budžetskim pitanjima – uključujući pomoć Ukrajini. Iako ne može procijeniti kakav će stav u konačnici zauzeti vlada koju vodi RN Marine le Pen, to bi moglo predstavljati problem.

Konture političkog kursa Kluba poslanika „Identitet i demokratija" trenutno su i dalje nejasne, isto kao i odgovor na pitanje, koje će sve stranke biti članice ove parlamentarne grupe. Razlog tome je moguće formiranje novog desničarskog kluba poslanika.

Nova grupa "Patrioti za Evropu"

Prošle nedjelje, dan prije nego što je njegova zemlja preuzela predsjedavanje Evropskom unijom, mađarski premijer Viktor Orban je kao predsjednik nacionalističke Fidesz stranke, zajedno bivšim češkim premijerom i predsjednikom liberalno-populističke stranke ANO Andrejom Babišem, kao i šefom desničarske austrijske Slobodarske partije (FPÖ) Herbertom Kicklom, najavio osnivanje nove popslaničke skupine u Evropskom parlamentu koja bi se zvala „Patrioti za Evropu".

U svom "Manifestu za budućnost Evrope" ove tri stranke naglašavaju da žele "Evropu nacija" ali da ne žele evropsku superdržavu. U svom manifestu stavljaju naglasak na pravo nacionalnih država na samoodređenje i na pravo veta. Također, žele da zaštite "evropski identitet, tradicije i običaje, plodove grčko-rimskog i juvrejsko-hrišćanskog naslijeđa". Pored toga, stranke se zalažu za zaustavljanje "ilegalne migracije kako bi očuvale kulturni identitet".

Viktor Orban redovno privlači pažnju u EU, koristeći svoje pravo veta na odluke Vijeća Evropske unije. To je često bio slučaj s vojnim pomoći za Ukrajinu. Pristanak za otvaranje pregovora sa Ukrajinom o članstvu u EU prošlog decembra bio je moguć  samo uz pomoć jednog trika. Tokom glasanja, mađarski premijer Orban nije bio prisutan u prostoriji.

Prema izvještajima medija, portugalski desničari iz stranke Chega pokazali su interes za pridruživanje. U Briselu se špekulira o učlanjenju u novu parlamentarnu skupinu i desničarske stranke Lega Mattea Salvinija i RN-a Marine Le Pen, koje trenutno pripadaju poslaničkom klubu Identitet i demokratija. Prema pisanju njemačke agencije dpa, predsjednica AfD Alice Weidel već je isključila pridruživanje ovoj novoj poslaničkoj grupi.

Kako bi ta grupa mogla dobiti status Kluba poslanika u Evropskom parlamentu, potrebnio je u njeno članstvo uđu stranke iz sedam različitih zemalja članica EU. Minimalni broj od 23 člana već su možda dostigli. Do konstituirajuće sjednice Evropskog parlamenta 16. jula 2024. trebalo bi biti jasnije, kako će izgledati desničarski spektar u EP-a u budućnosti.

Ovaj tekst izvormno je objavljen na njemačkom jeziku.

Pratite nas i na Facebooku, preko Twittera, na Youtubeu, kao i na Instagramu