Izricanje presude Mići Stanišiću i Stojanu Župljaninu

Mićo Stanišić i Stojan Župljanin se terete za progone, ubistva i nečovječna djela, počinjena nad bošnjačkim i hrvatskim civilima u dvadeset opština Bosne i Hercegovine od aprila do decembra 1992. Tužilaštvo je za obojicu tražilo kaznu doživotnog zatvora, a odbrana oslobađajuće presude.

Stanišić i Župljanin, najviši policijski zvaničnici Republike Srpske u ratu u Bosni i Hercegovini, optuženi su da su kao učesnici udruženog zločinačkog poduhvata, odgovorni za zločine protiv čovječnosti koje su počinili pripadnici njima podređenih službi. Bivši ministar unutrašnjih poslova Republike Srpske Mićo Stanišić se predao Tribunalu čim je u februaru 2005. objelodanjena optužnica. Ratni načelnik službi bezbjednosti u Banja Luci, Stojan Župljanin, protiv kojeg je podignuta optužnica još 1999., krio se sve do ljeta 2008. kad je uhapšen u Pančevu. Suđenje im je počelo u septembru 2009. i trajalo je više od dvije godine.

Policijske snage Republike Srpske, prema optužnici, bile su odlučujući faktor u ostvarivanju ciljeva udruženog zločinačkog poduhvata, koji su počeli Radovan Karadžić i Ratko Mladić. Funkcioneri i pripadnici MUP-a imali su izuzetno značajnu ulogu u preuzimanju vlasti u opštinama, kako bi se zasnovala etnički čista srpska država. U tom cilju su, prema optužnici, počinjena masovna ubistva nesrpskih civila, poput onog na Korićanskim Stijenama, i podizani zloglasni logori, kao što su Omarska i Keraterm, u kojima su zlostavljani, ubijani i ponižavani Bošnjaci bosanski Hrvati.

Podsticali zločine

U svom dokaznom postupku tužioci nisu tvrdili da su optuženi direktno učestvovali u zločinima, ali su dokazivali da su i jedan i drugi znali za njih i podsticali su ih tako što nisu kažnjavali počinioce.

U završnoj riječi krajem maja prošle godine tužiteljica Džoana (Joanna) Korner je istakla da su, zbog onog što su propustili da učine, Stanišić i Župljanin presudno doprinijeli uklanjanju nesrba sa teritorija proglašenim srpskim. "Dokazi u ovom predmetu pokazuju da su se oni pridružili progonima i ubistvima i sličnim postupcima, jer su oni izdavali naloge za to, oni su postavljali norme postupanja prema žrtvama. Iz tih razloga mi kažemo da je jedina odgovarajuća kazna za obojicu - doživotni zatvor", rekla je tužiteljka Korner.

Odbrana nije negirala da su se zločini iz optužnice dogodili, ali je dokazivala da optuženi nisu odgovorni za njih, pošto nisu imali nikakva ovlašćenja nad opštinskim vlastima, koje su bile u rukama autoriteta Srpske demokratske stranke, uključujući i lokalne policijske snage, koje su počinile zločine. U završnoj riječi branioci su zatražili oslobađajuće presude. Pretresno vijeće je osam mjeseci proučavalo argumente tužbe i odbrane i danas poslijepodne će saopštiti svoju odluku i izreći presudu Mići Stanišiću i Stojanu Župljaninu.

Autor: Dževad Sabljaković

Odg. urednica: Jasmina Rose