Grčka demonizacija Njemačke

Prije samo osam godina, prema rezultatima anketa sprovedenih u Grčkoj, Njemačka je važila za omiljenu evropsku zemlju. Zemlja „filozofa i pjesnika“ tradicionalno je bila najveći trgovinski partner Grčke. Nakon širenja privredne krize, na tom mjestu ju je zamijenila Italija. Iako Njemačka i danas obezbjeđuje najveći dio kredita za Grčku, tamošnja javnost doživljava je kao nemilosrdnog zagovornika štednje i nekog ko koči privredni rast.

Zato i ne čudi što su na grčkom tržištu knjiga – koje je inače takođe teško pogođeno krizom – najprodavanije upravo knjige o Njemačkoj. Tipično novo izdanje je ekonomska analiza novinara Makisa Andronopulosa zvučnog naslova „Njemački sindrom“. „Time prije svega mislim na tradicionalni sindrom demonstracije moći, koji se proteklih godina, dakle, nakon ponovnog ujedinjenja i ekonomske ekspanzije Njemačke snažno zaoštrio“, objašnjava autor Andronopulos. Kao što je često bilo u prošlosti, to vodi ka posebnom njemačkom putu u Evropi. Dobar primjer za to je pakt stabilnost i eura. To je međudržavni sporazum iniciran od strane Njemačke.

Kritika „davanja direktiva i pomoći“

U sprovođenju opsežnih mjera štednje i reformi, Grčka od prije četiri godine dobija finansijsku pomoć od ukupno 240 milijardi evra. Iz ugla Njemačke, to je snažan signal solidarnosti, kaže Andronopulos. On na to sve gleda drugačije: čitav novac prvenstveno se sliva u banke, koje su posedovale grčke državne obveznice. Dakle, tih 240 milijardi evra ne služi spasavanju Grčke, već spasavanju banaka, naglašava ekonomista. „Kakva je to solidarnost, koja vodi ka tome da grčki penzioner po kontejnerima mora da traži hranu?“, bijesan je Andronopulos.

Andronopulos zagovara politiku ekonomskog razvoja po američkom principu i kritikuje njemačku fiksiranost na mjere štednje. I kada je riječ o spasu evra, Nijemci se ponašaju kao učitelji, ali taj mentalitet neće dati rezultata, smatra Andronopulos. Život je otvoren i nepredvidljiv, stvari se ne odvijaju kao u udžbeniku, dodaje ekonomista iz Atine.

Prema pojedinim anketama, mnogi Grci su mišljenja da su partneri iz EU, a prije svega Njemačka, zbog svoje neodlučnosti na početku krize, odgovorni za ekonomski sunovrat njihove zemlje. Političari u Grčkoj, koji ne misle tako, ne mogu da računaju sa podrškom grčkih birača.

Ipak, ima političara i uticajnih javnih ličnosti koji drugačije razmišljaju. Jedan od njih je Tanos Cimeros, preduzetnik i šef liberalne stranke Obnova Grčke (Δημιουργία, Ξανά!), koja je na parlamentarnim izborima u maju 2012. godine napravila senzaciju: samo dva mjeseca nakon što je osnovana, osvojila je 2,2 odsto glasova. Na izborima za Evropski parlament u maju, Cimeros, koji je neko vrijeme živio u Nemačkoj, nada se ulasku u parlament Evropske unije.

Grčke finansije: domaći problem?

„Grčki problem je isključivo domaći. Od naših evropskih partnera dobili smo dovoljno podrške, koju ni od koga drugog ne bi dobili u ovoj teškoj situaciji“, objašnjava Cimeros. Da su sve reforme bile sprovedene, Grčka bi odavno prevazišla krizu. Umjesto toga, političari samo kupuju vreme, kako bi se ponovo vratili svojim starim navikama“, kaže Cimeros.

Taj političar morao je da podnosi brojne kritike grčkih medija, nakon što je Njemačkoj kancelarki Angeli Merkel poslao otvoreno pismo u kome je izrazio veliko poštovanje prema njenoj politici. Danas kaže da je time želio prije svega da probudi svoje sugrađane. To što se nakon izbijanje ekonomske krize Njemačka demonizuje, on ocjenjuje kao političku nemoć. „Uvriježeni politički sistem ne želi građane koji misle i zato se ljudima stalno govori da je uvijek neko drugi kriv. Stalno se traži žrtveni jarac“, žali se Cimeros.

Ratna odšteta ponovo tema

U vrijeme krize, probleme dodatno zaoštravaju i neriješeni problemi iz prošlosti: 2012. godine grčko Ministarstvo finansija formiralo je radnu grupu, koja je trebalo da ispita zahtjeve za ratnu odštetu od Njemačke. U Drugom svjetskom ratu pod njemačkom okupacijom život je izgubilo 300.000 grčkih građana.

Pored toga, okupatorske snage su 1942. godine od Grčke centralne banke nasilno uzele kredit, koji banci nikada nije vraćen, a čija se vrijednost danas procjenjuje na nekoliko milijardi evra. Iz nemačkog ugla, odštete su već isplaćene ili su zahtevi za njima nakon tolikih godina zastareli.

Ali zahtjev za isplatom prinudnog zajma, prema mišljenju grčkih pravnih eksperata mogao je biti sasvim opravdan. "Nekada je Grčka zaista imala pravo da traži povratak tog novca, ali danas više ne“, kaže Tanos Cimeros. U međuvremenu, Grčka je dobila velike sume novca iz inostranstva, što iz EU fondova, što iz drugih izvora. Preduzetnik i političar Cimeros, smatra da je besmisleno nakon tolikih godina ponovo pokretati zahtjeve za ratnom odštetom.

Autori: Janis Papadimitriu / Boris Rabrenović
Odgovorna urednica: Jasmina Rose