EU: Zajedno protiv Erdogana?

Ko bi trebalo da se osjeća izazvanim nastupom u predizbornoj kampanji turskih političara: pojedinačne zemlje ili cijela Evropska unija? Austrijski kancelar, Kristian (Christian) Kern je za njemački dnevnik Velt am zontag (Die Welt am Sonntag) kazao da je to Evropska unija u cjelini, i to je dovelo do rasprave koja ovih dana dobija konture. "Bilo bi razumno da EU zajednički nastupi kako bi spriječila nastupe za izbornu kampanju", kaže Kern.

Nastupi tokom izbornih kampanja inostranih političara su u državama EU - novina. A to što se u konkretnom slučaju radi o političarime iz Turske ima posebnu težinu s obzirom da je riječ o velikoj zemlji sa oko 80 miliona stanovnika. I zbog toga Evropa mora da djeluje jedinstveno, mišljenja je austrijski kancelar. Jer, kada bi došlo do zabrane ovakvih nastupa na evropskom nivou onda bi se spriječilo da samo jedna zemlja, kao na primjer Njemačka, potpadne pod pritisak Turske.

Slično je, nakon sukoba koji je tokom vikenda eskalirao između Turske i Holandije reagovao i potpredsjednik Evropskog parlamenta, Aleksandar Graf Lamsdorf. "EU bi trebalo da se dogovori i izađe sa zajedničkim stavom da ne dozvoli turskim ministrima izborne nastupe na teritoriji Unije", kaže Lamsdorf za Velt (Die Welt). Slično je reagovao i predsjednik Zelenih, Džem Ozdemir (Cem Özdemir). On zahtjeva koordinirano djelovanje na evropskom nivou kako "diktator iz Ankare ne bi mogao da okrene jedne protiv drugih".

Ali, koliko je izgledno da EU zauzme zajednički stav u odnosu na Tursku? Rafael Bosong (Raphael Bossong) iz berlinske Fondacije za nauku i politiku kaže za DW da nije isključeno ali da je u ovom trenutku malo vjerovatno. On pretpostavlja da jedna ovakva akcija neće postati redovna strategija turske vlade. Ali, ako se ponovi slično, i ako se iz ovog izrodi srednjoročna kriza, takođe potaknuta ozbiljnim sankcijama protiv Holandije, onda je nužno da EU zauzme zajednički stav."

Oštre riječi

Bosong smatra da se posebno u Njemačkoj ne želi dalja eskalacija situacije. I upravo zbog toga njemačka kancelarka Merkel nije još govorila o zajedničkom stavu Evropske unije. No, činjenica je da je izrazila solidarnost sa Holandijom i tu zemlju uzela u zaštitu od Erdoganovih napada. Ali, kada je riječ o zajedničkom djelovanju Unije, tu je suzdržana, smatra Bosong. Ono što je pak očigledno jeste to da sve to "podstiče kako turske tako i evropske populiste".

Jer, da su Evropljani upotrijebili takve instrumente onda bi Erdogan imao samo još jedan razlog više da to označi antiislamskim stavom. A evropski populisti ionako ulaze u svaku konfrontaciju sa islamskim političarima. Već sada je, smatra on, veoma teško vratiti se na normalu. "S obzirom na oštrinu jezika teško je uopšte naći način kako da se izađe iz ovog voza kada se već jednom u njega ušlo", kaže Bosong.

Istovremeno je ovaj konflikt pogodio u mjesto koje je osjetljivo za mnoge države članice EU - političku instrumentalizaciju manjina. To su od evropskih zemalja prvo osjetile Njemačka, Holandija i Austrija - zemlje sa velikom turskom manjinom. A kako manjine mogu da budu iskorištene kao "spoljnopolitička lopta" pokazalo se i u krizi sa Ukrajinom. Rusija sve do danas svoju politiku prema susjednoj zemlji obrazlaže "zaštitom" ruske manjine. Takođe i u Estoniji i Letoniji, zemljama u kojima živi trećina, odnosno četvrtina Rusa, su zabrinuti zbog toga što bi Moskva mogla da zloupotrijebi i snažnije reaguje protiv malih susjeda.

Pragmatična uzdržanost

Mnoge evropske države imaju jaka multikulturna društva. Evropu sada sve više zaokuplja to što bi mogao da se izazove sukob sa velikim zemljama iz susjedstva. Posebno zbog postojanja lažnih vijesti i medija koje kontrolišu države intenzivno se diskutuje o mogućim kontra-strategijama. A možda sve to za nekoliko mjeseci dovede do toga da EU zauzme obavezujuće stavove i da djeluje zajednički.