Biber: Neće biti eskalacije širih razmjera

Gospodine Biber, kolika je zabrinutost da bi ovaj sukob mogao dalje da eskalira?

Florijan Biber: Mislim da moramo imati na umu da je vjerovatnoća da jedinice srpske vojske pređu granicu na Kosovo izuzetno mala, s obzirom da je na Kosovu na snazi mirovna operacija Kfora pod međunarodnim mandatom i pod vođstvom NATO. Tako da mislim da je vjerovatnije da će se ova vrsta sukoba kojeg smo vidjeli (29.maja) ponoviti, ako ne dođe do deeskalacije i kosovske i srpske vlade. I mislim da je to pravac u kojem se kreće uticaj međunarodnih aktera. Ali ovo je samo po sebi veoma destabilizujuće i za Kosovo i za cio region. Tako da mislim da nećemo vidjeti, neku vrstu sukoba punih razmjera. Ali ono što se sada dešava već ima posljedice po obje zemlje. 

DW: Zašto je većina kosovskih Srba bojkotovala prošlomjesečne lokalne izbore kada je to značilo da etnički Albanci preuzimaju kontrolu nad opštinama? Da li to znači da su sami iskopali rupu…?

Florijan Biber: Mislim da je poenta da tim institucijama i izabranim gradonačelnicima zaista nedostaje demokratski legitimitet. Izlaznost je bila znatno ispod 10 odsto. U nekim slučajevima, kao što je grad Zvečan, izlaznost je bila oko 3 odsto. Dakle, bukvalno oko 100 ljudi je glasalo za gradonačelnika tog grada. No, Srbi su bojkotvali izbore dijelom po nalogu Beograda. Insistirali su da se prvo formira Zajednica srpskih opština - to je dio sporazuma između Srbije i Kosova. A Kosovo je forsiralo te izbore, jer od jeseni, otkako su Srbi otišli nije bilo lokalno izabranih, legitimnih vlasti. Dakle, u tom smislu imamo zastoj. EU je prije nekoliko mjeseci hvalila sporazum između Srbije i Kosova. Ali, ispostavilo se da je prilično bemislen, to je ono što sada vidimo u praksi. Dakle, na neki su EU a i SAD izgubile svoje liderstvo u pokušaju da pregovaraju o pravom putu unaređnja odnosa između dvije zemlje.

DW: Možete li takođe da objasnite kakvu ulogu kosovski Srbi imaju u unutrašnjoj politici Srbije?

Florijan Biber: Ne igraju oni veliku ulogu u unutrašnjoj politici Srbije, ima ih samo nekoliko desetina hiljada. Prije je obrnuto, da Srbija i konkretno predsjednik Vučić imaju veliku kontrolu nad srpskom zajednicom na Kosovu. Dakle, dok su mnogi kosovski Srbi bili frustrirani koracima kosovske vlade, skoro potpuni bojkot izbora je takođe bio posljedica straha, jer je Srpska lista na sjeveru pod kontrolom Beograda, ima snažnu kontrolu kroz neku vrstu podzemlja, kriminalnog podzemlja i bezbjednosnih struktura. Dakle, to znači da predsjednik Srbije Aleksandar Vučić ima potpunu kontrolu na sjeveru Kosova i daje vrlo malo prostora lokalnim Srbima da artikulišu svoje političke probleme.

Florijan Biber je profesor istorije i politike jugoistočne Evrope na Univerzitetu u Gracu

Pratite nas i na Facebooku, preko Twittera, na Youtubeu, kao i na Instagramu