SFF i bh. kinematografija

Zahvaljujući Sarajevo Film Festivalu (SFF), svake godine pažnja svjetske filmske javnosti sredinom avgusta usmjerena je na BiH, državu, čija kinematografija nema adekvatnu podršku. Uspjeha ipak ima zahvaljući kvalitetnim i talentiranim autorima, kaže za Deutsche Welle direktor SFF-a Mirsad Purivatra. „To su autori koji djeluju u jednom ne previše pozitivnom okruženju za njih same. Danis Tanović, Jasmila Žbanić, Aida Begić su zaista pokazali svoj talenat. Filmovima i nagradama koje su osvojili dokazali su da imamo talentiranu generaciju“, ističe Purivatra.

„Ono što nam nedostaje je sistem, postojanje audio-vizuelnog centra koji bi se bavio podrškom produkciji, promociji i treningu mladih profesionalaca. Nažalost, rekao bih da, nakon velikih uspjeha koje smo imali i još uvijek imamo sa autorima kao što su Tanović i Begić, nemamo jednu novu mladu generaciju koja bi naslijedila te uspjehe. Da li je to zbog rada na Akademiji, da li je riječ o nedostatku kvalitetne javne televizije koja bi mladima pružila šansu da rade kroz tv drame ili se radi o već pomenutom nedostatku podrške jednog audio-vizuelnog centra Federacije ili BiH“, ističe Purivatra.

Raste nezadovoljstvo bh. filmskih autora

U takmičarskom programu za igrani film ovogodišnjeg SFF-a je i drama bh. rediteljice Ines Tanović „Naša svakodnevna priča“. Ines Tanović je i predsjednica Udruženja filmskih radnika u BiH. „Stanje kinematografije u BiH je alarmantno, jer se u zadnjih deset godina proizvodi prosječno jedan dugometražni film godišnje. Ako znamo da Hrvatska od godišnje produkcije može organizirati festival kao što je Pula, da Srbija proizvodi 10 do 15 filmova, da Makedonija ima velike budžete za filmsku produkciju, onda tek shvatimo gdje se mi kao filmski autori nalazimo“, kaže Ines Tanović.

Ona ističe da među filmskim autorima i saradnicima raste nezadovoljstvo aktuelnim stanjem u bh. kinematografiji. „Priznati autori prisiljeni su dugo čekati na nove filmove, a mladi ne mogu dobiti priliku da rade svoj prvi igrani film. Ukoliko se brzo ne usvoji Zakon o kinematografiji koji predviđa kontinuirano punjenje budžeta za filmsku produkciju, naš posao će iz jednog profesionalnog registra preći u bavljenje filmom kao hobijem. Filmski autori i saradnici moraju da nalaze razne poslove, nekad i izvan branše, kako bi preživjeli“, upozorava Ines Tanović.

Kako SFF pomaže mladim autorima?

Urednik redakcije za kulturu BHT-a Dževdet Tuzlić podsjeća da će ljubiteljima sedme umjetnosti SFF ove godine podariti blizu 260 filmova iz 59 država svijeta. „Tokom dvije decenije postojanja usljed brzih tehnoloških promjena SFF je doživio određene izmjene, ali sve to nije umanjilo kvalitet ponuđenih sadržaja i vrijednosti koje ova filmska smotra njeguje, što dodatno obavezuje na još kvalitetniji angažman na kulturnom planu i afirmirmaciji i razvoju kinematografije“, kaže Tuzlić za Deutsche Welle.

On ističe da je SFF-ov koncept regionalnog programa postao „najvažnije mjesto za promociju regionalnih filmova“. „Otkriveni su mnogi, danas uspješni, filmski autori. Uz to, festival je proteklih godina djelovao kao katalizator i platforma za promociju značajnih inicijativa, kao što su formiranje nacionalnih filmskih fondova u regiji i podsticanje učešća regionalnih tv kuća u filmskoj produkciji. Tu je i osnivanje CineLinka, koprodukcijskog marketa SFF-a kao bitne karike umrežavanja saradnje među scenaristima i rediteljima iz regiona sa filmskim profesionalcima i potencijalnim investitorima“, ističe Tuzlić.

SFF kao „platforma za mlade sineaste“

„U nastojanjima da se potakne razvoj mladih filmskih talenata, svake godine se u okviru SFF-a dodjeljuje i stipendija iz Fondacije 'Katrin Cartlidge'. 2007. god. u saradnji sa Berlinskim filmskim festivalom i Berlinale Talent Campusom, pokrenut je Sarajevo Talent Campus. Prepoznatljiv je i njegov segment 'Sarajevo grad filma' koji regionalnim autorima omogućava da prave svoje igrane filmove kratkih formi, kao svojevrsnu ulaznicu za dugometražne igrane filmove. 'Sarajevo grad filma' podstiče i motivira mlade filmske režisere iz Jugoistočne Evrope i da realiziraju zajedničke projekte“, kaže Tuzlić.

On smatra da je SFF „mjesto za filmski biznis iz cijele regije“. „Sarajevo se pretvorilo u istinsku metropolu filma, a SFF je mjesto gdje se postavljaju standardi u festivalskoj organizaciji, filmskoj promociji i prezentaciji u Jugoistočnoj Evropi. Danas, Sarajevo Film Festival predstavlja glavno stjecište za autore i producente iz regije, a među filmskim profesionalcima iz svijeta važi kao vrhunsko mjesto za razmjenu informacija i ideja, kao i priliku da se upoznaju sa onim što filmska industrija regiona nudi“, kaže Dževdet Tuzlić.

Nadležni iz struktura vlasti za sada ne nude adekvatne odgovore na pitanje zašto državne, entitetske i kantonalne institucije konkretnije, materijalno i finansijski, ne podržavaju filmske radnike. Na nedavnom susretu mladih stvaratelja „City of art - Počitelj“ bh. producenti i režiseri konstatirali su da je država smanjila budžet za kinematografiju sa 3.200.000 KM koliko je iznosio u 2013. godini, na 1,5 miliona koliko iznosi u 2015. godini, dok Fondacija za kinematografiju, kako tvrdi producent i režiser Nedim Karalić „godišnje finansira snimanje samo jednog igranog filma“.