Bezvizni režim za Kosovo: više nevjerica nego oduševljenje

Berlinski dnevni list Tagesšpigel o uvođenju bezviznog režima Evropske unije za Kosovo konstatuje: „U Prištini vlada olakšanje, ali izostaju izlivi oduševljenja“. Autor teksta podsjeća i da ta odluka Evropskog parlamenta dolazi u trenutku povećane napetosti sa Srbijom:

„Prije s nevjericom nego sa oduševljenjem reaguju Kosovari, koje domaće televizijske ekipe u redu pred švajcarskim konzulatom u Prištini pitaju šta kažu na dobru vijest iz Strazbura da će ubrzo doći kraj mučnom čekanju. ’Bilo bi lijepo, ali lično ne mogu da vjerujem’, kaže glava jedne kosovske porodice Adem Alilaj.“

U tekstu se navodi da će 1,7 miliona građana od 1. januara 2024. moći da otputuju u Šengensku zonu na tri mjeseca - bez vize. Autor citira i oduševljenu izjavu predsjednice Kosova Vljose Osmani: „Veličanstvena vijest – za Kosovo i za EU."

Za vize – 89 miliona evra

Autor podsjeća da su proces uvođenja bezviznog režima kočile Francuska i Holandija, a da je to u okolnim zemljama-kandidatima za pridruživanje EU, Crnoj Gori, Sjevernoj Makedoniji, Srbijiuvedeno još 2009. Godinu dana kasnije, isto je urađeno i sa Albanijom i Bosnom i Hercegovinom.

„Dok Moldavci bez viza mogu da putuju od 2014, a građani Gruzije i Ukrajine od 2017, Kosovari se još uvijek iscrpljuju u redovima pred konzulatima. Doduše, Evropska komisija je još 2018. konstatovala da su ispunjeni svi uslovi za ukidanje viza, ali činjenica da pet članica EU još uvek nisu priznale državnost Kosova, odugovlačila je odavno obećanu liberalizaciju. Prema procjenama, stanovnici te siromašne balkanske zemlje u posljednjih pet godina morali su da plate 89 miliona evra za vize i da podnesu brdo papira koji su potrebni za njih."

Autor ocjenjuje da je rat u Ukrajini ubrzao uvođenje bezviznog režima Kosovu, jer su se partneri u Evropskoj uniji uplašili širenja ruskog uticaja u regionu.

„Zabrinutost da bi ukidanje viza moglo ubrzati masovno iseljavanje mladih na Zapad ne dijeli i aktivista Veton Mujaj iz Peći, koji se bavi zaštitom ljudskih prava: 'Kada naši mladi ljudi budu mogli da putuju, najzad će steći realnu sliku života na Zapadu’.“

„Pogrešna odluka“

U tekstu se prenose i reakcije iz Beograda, kao što je ona ministra spoljnih poslova Srbije Ivice Dačića koji kaže da je ta odluka loša, jer kosovski Albanci od 2013. odbijaju da uvedu Zajednicu srpskih opština, a sada ih još i nagrađuju. U tekstu se navode i uobičajene optužbe, koje na račun Beograda izriče predsjednica Kosova Vjosa Osmani nazivajući Srbiju „satelitom Rusije“ i „ozbiljnom prijetnjom" za bezbjednost Kosova.

Autor podsjeća da su Beograd i Priština pod pritiskom pristali na plan Brisela za normalizaciju odnosa, ali da ga nisu potpisali. Potom se opisuje stav predsjednika Aleksandra Vučića da normalizacija s trenutnim vlastima u Prištini „nije realistična“, kao i tvrd stav Prištine prema Srbima na sjeveru Kosova koji „više produbljuje, nego što ublažava nepovjerenje manjine“.

Autor konstatuje da je dogovor iz Ohrida pokazao niz slabosti: „Osim maglovitog zahtjeva da Kosovo ’odmah’ započne realizaciju Zajednice srpskih opština, jasnih rokova nema. Osim toga, stimulacija nije dovoljno atraktivna, a sankcije nisu dovoljno zastrašujuće, da bi prije svega Beograd doveli do toga da se odlučnije založi za sporazumijevanje.“ Na kraju, autor citira izjavu neimenovanog diplomate za Radio Slobodnu Evropu prema kojem šargarepe Evropske unije „nisu posebno ukusne, a štap nije dovoljno tvrd“.

„Daleko od EU"

Minhenski dnevni list Zidojče cajtung donosi tekst o istoj temi pod naslovom „Prepreka manje“:

„Inače, nije bilo previše opipljivog napretka u deset godina koliko ih je prošlo od potpisivanja (Briselskog) sporazuma. Jedva da se može govoriti o normalnosti u odnosima između Srbije i Kosova, obje strane su još uvijek jako daleko od pristupanja Evropskoj uniji. Retorika na obje strane je - u najmanju ruku -  prožeta nepovjerenjem“.

Priredio: D. Dedović

Pratite nas i na Facebooku, preko Twittera, na Youtubeu, kao i na Instagramu