100 000 000 maraka duga za potopljenu zemlju?

Bajina Bašta, najveća hidroelektrana na rijeci Drini počela je proizvoditi struju krajem 1966 godine i od tada pa sve do 1992 godine značajan iznos sredstava uplaćivala je u budžete opština Višegrad, Rogatica i Srebrenica na ime naknade za potopljeno zemljište. Početkom rata u BiH uplate su prestale iako hidroelektrana radi svih ovih godina. Koliki je ukupan dug opštinama u BiH niko tačno ne zna. MIroslav Kojić poslanik iz Višegrada u Narodnoj Skupštini RS kaže da se radi o ogromnim sredstvima koja mnogo znače za razvoj ove tri opštine

Dug star više od 20 godina

"Ja imam saznanja po Zakonu Republike Srbije da je to za ovih dvadesetak godina oko sto milona maraka koje Republika Srbija treba da uplati RS. Srebrenica je najoštećenija jer dvije trećine potopljene zemlje je u našoj opštini", kaže načelnik Ćamil Duraković.

Opština Srebrenica svake godine gubi oko dva milona eura na ime naknade za potopljeno zemljište. Nekoliko puta nakon rata kretale su inicijative iz opština za razgovore na ovu temu kaže Duraković, ali "onda to dođe do nekog nivoa višeg, gore i onda tu padaju sve te bilateralne aktivnosti koje treba da se obave između dvije države."

Ratne kompenzacije RS i Srbije

Ovlašteni službenik za ovu oblast iz opštine Rogatica Zoran Janković kaže da po njihovoj procijeni opštini Rogatica od naknade za potopljeno zemljište godišnje pripada između pola i milion maraka što je za ovu opštinu sa godišnjim budžetom nešto manjim od pet miliona maraka veoma ozbiljan iznos. Po njegovim saznanjima Vlada RS dio duga već kompenzirala sa vladom Srbije. Pretpostavlja se da je način na koji su oni to rješavali bile određene kompenzacije za liječenja boraca RS u zdravstvenim ustanovama u Srbiji.

MIroslav Kojić kaže da se nažalost sve u ovoj zemlji gleda kroz politiku, da do skoro nije bilo volje ni u lokanim zajednicama da se ovaj problem riješi zašto on okrivljuje Dodikov SNSD te da je on od kako je postao narodni poslanik, pokušavao problem naknade za potopljeno zemljište izdići na viši nivo. "Ja sam nekoliko puta postavljao pitanje na ovu temu u Narodnoj Skupštini RS. Dobio sam odgovor da se oko toga pregovara i nekakve sitne politikanske priče ali nikad ništa konkretno."

Kako se radi o značajnim iznosima za budžete ove tri ratom poharane opštine, u Rogatici su spremni i na nagodbu, uz uslov da se ubuduće naknada redovno uplaćuje. U Srebrenici to ne dolazi u obzir kaže Duraković : "Ja na to ne mogu pristati. Ako je neko tako prebijao dugove na to apsolutno nije imao pravo. Reći ću vam samo jednu činjenicu, sva potopljena zemlja u opštini Srebrenica je bošnjačka zemlja."

Novac je potreban

Nakon sastanka čelnih ljudi Višegrada, Rogatice i Srebrenice riješeno je da se ovaj problem malo ozbiljnije pokrene i o tome je svaka Skupština ponaosob donijela zaključke. "Mi insistiramo na naknadi koju je zakon predvidio koja bi se rasporedila na umanjivanje tih štetnih utjecaja, na razvoj sporta, za pomoć socijalnim kategorijama itd. Posljednja inicijativa za rješavanje problema je zajednički nastup ove tri opštine", kaže poslanik Kojić. "Mi traba da stvarno pokušamo svim političkim sredstvima da primoramo našu Vladu da stupi u pregovore sa Vladom Srbije, Elektroprivredom Srbije i da vidimo šta se tu radi i šta je rađeno."

U Srbiji na ovu temu teško je naći sagovornika. Kažu da nemaju ovlašćenja govoriti i upućuju nas na Elektroprivredu Srbije. Nakon više pokušaja i pisanih pitanja dobijamo kratak mail od Jelene Vujović portparola u kabinetu generalnog direktora. "Elektroprivreda Srbije i Privredno društvo Drinsko-Limske HE nisu ovlašćene da samostalno donose odluke u vezi sa pitanjima odnosa sa opštinama u BiH, već bi to trebalo da bude rešeno na nivou dve države. Tek po postizanju međudržavnog sporazuma može biti riječi o konkretnim podacima."

Razvoj Srebrenice bez donacija

U Srebrenici su spremni da svoja prava traže i putem suda , kaže Načelnik Duraković. "Sarađivat ćemo i dalje i zajednički nastupati sa ove dvije opštine, s tim da naš stav ne može biti zajednički da se ti dugovi dosad tako prebijaju. To nema niko pravo da radi jer pravo na ovu rentu imaju svi građani opštine i tu nikoga ne možemo uskratiti." S druge strane bi ta nadoknada znatno poboljšalo perspektivu i budućnost opštine. "Time bi budžet postao razvojni sa ta dva miliona eura, ako je to dva miliona jer ne obračunava se samo potopljeno zemljište tu je još naknada za povećano isparavanje vode, povećana vlažnost koja dovodi do povećanog broja pojava astme i drugih hroničnih bolesti kod stanovništva i niz drugih stavki."

Uz riješavanje problema blokade razvoja Banje Guber i uz ovaj prihod od rente Srebrenici ne bi trebale donacije i “sadaka” kako to sada kažu. Srebrenica više ne bi bila najnerazvijenija ili jedna od izrazito nerazvijenih opština u RS i BiH "već bi smo ubrzo se vratili u sami vrh razvijenih, gdje smo i bili prije rata", zaključuje Ćamil Duraković

Autor Marinko Sekulić Kokeza

Odgovorni urednik: Zoran Arbutina