Život Jevreja u Njemačkoj danas

15.ooo Jevreja živjelo je u Njemačkoj nakon Drugog svjetskog rata. Jedan dio ovog broja činili su Jevreji koji su preživjeli Holokaust, a u drugi dio su spadali Jevreji koji su se u Njemačku vratili iz egzila.

Tri godine nakon završetka Drugog svjetskog rata, Jevrejski Svjetski kongres obavezao je sve Jevreje da više nikada ne nasele "krvlju natopljenom njemačku zemlju". Dvije godine kasnije, u Knessetu, izraelskom parlamentu, izjavljeno je da Jevreji koji su ostali da žive u Njemačkoj, obezvrijeđuju čast jevrejskog naroda.

Život sa "zapakovanim koferom"

„Ni na nebu, ni na zemlji“, tako se činio život 15.000 Jevreja u Njemačkoj. Diskriminisani od matice Izraela, ni u poslijeratnoj Njemačkoj nisu imali mira. Njemci nisu mogli da savladaju antisemitizam koji je bio ukorijenjen tokom nacističkog perioda. Velika većina nije se osjećala krivom zbog uništenja Jevreja, krivicu je prepisivala tadašnjim političkim vođama. To je bilo vidljivo, primjera radi, i kroz izjave tipa "Jevreji ne trebaju pretjerivati sa zahtjevima za nadoknadu opljačkane imovine".

Počinje osnivanje jevrejskih zajednica u kojim Jevreji pronalaze svoj socijalni i kulturni mir u zaštićenoj zoni zajednice. Mnogi od njih posjedovali su i stan u Izraelu. Godinama su živjeli sa „zapakovanim koferima“ i radili poslove koji su dozvoljavali trenutnu promjenu boravka.

Njemačke vlasti, međutim, ubrzo su priznale jevrejsku manjinu i ispunile njihove zahtjeve. Poslijeratna, mlada Njemačka država stekla je legitimitet i ugled, upravo zahvaljujući jevrejskoj manjini. Predsjednik Centralnog Vijeća Jevreja u Njemačkoj, Paul Špigel, komentariše: "Odnos između Jevreja i Nejevreja razvija se na način, koji prije nekoliko godina nismo mogli ni da zamislimo. Mi jesmo mali dio ovog društva, ali smo bitan dio tog društva. To je potvrdio i njemački predsjednik vlade. Zadovoljni smo ovom spoznajom".

Gvozdena zavjesa pada, Sovjeski Jevreji stižu

Padom Berlinskog zida i ujedinjenjem istočnog i zapadnog bloka, u njemačke gradove pristižu Jevreji iz zemalja bivšeg Sovjetskog Saveza. Dolazak i borvak u Njemačkoj omugućivala im je turistička viza. Njemačke vlasti, međutim, ubrzo donose regulativu o prijemu određenog kontigenta Sovjetskih Jevreja. Njemačka im je odobrila stalni izbjeglički status da bi ih na taj način zaštitila od prikrivenog antisemitizma koji se sve više širio zemljama bivšeg SSSR-a. Zaštita od prikrivenog antisemitizma nije jedini razlog, smatra Julijus Šops iz Mojsije Menedelzon Centra u Potsdamu.

Njihov legitimni boravak u Njemačkoj imao je cilj da osvježi mnogobrojne jevrejske zajednice koje su već bile u izumiranju. Tako je u periodu od 1990 do 2003 u Njemačku godišnje stizalo između 10.000 i 20.000 Jevreja. Njemačka, nekada zemlja progonilaca i ubica, postala je u 90. tih godina bezbjednija i privlačnija od matice Izraela, u kojoj ne jenjava bliskoistočni teror. Novim zakonom, koji reguliše migraciju Sovjetskih Jevreja, rapidno je smanjen i broj doseljenika. Samo 14 Jevreja imalo je prošle godine priliku da u Njemačkoj započne novi život.

Sovjetski Jevreji nisu "pravi Jevreji"

Da bi Jevreji mogli da emigriraju u Njemačku, prethodno moraju da nađu Jevrejsku zajednicu u Njemačkoj koja bi ih primila. To baš, i nije tako jednostavno, kao što se čini na prvi pogled. Julijus Šops kaže: "Judaizam se u zemljama bivšeg Sovjetskog Saveza tretira kao nacionalnost, a ne kao vjera. Kada jedan Jevrejin vjenča ženu Nejevrejku, ona vjenčanjem postaje Jevrejka,tako se vodi i u ličnoj dokumentaciji. Rabini u Izraelu to ne priznaju, jer Jevrej prema vjerskom zakonu "Halaha" može da bude samo onaj, koga je rodila majka Jevrejka".

Mnogi Jevreji u Moskvi i Kijevu poznaju se po njihovom jevrejskom imenu, kojeg su naslijedili od oca. Oni slave jevrejske praznike i poznaju jevrejske izraze. Oni, međutim, nisu Jevreji, ako imaju oca Jevrejina, a majku Nejevrejku. Mnogi od njih nisu religiozni, pa tako, tvrdi Šubs, u Njemačkoj ne mogu da razlikuju crkvu od sinagoge. Zbog toga ne mogu da nađu ni jevrejsku zajednicu koja bi ih primila. Od 220.000 Jevreja emigranata u Njemačkoj, član jevrejske zajednice postalo ih je samo 80.000. Ovaj broj ruskih Jevreja doveo je do konflikta sa 25.000 „starosjedioca“, koji su sebe počeli smatrati manjinom. Predsjednik Centralnog vijeća Jevreja u Njemačkoj, Paul Špigel, kaže:

"Jevrejske zajednice pomažu emigraciju Sovjetskih Jevreja. Mi se brinemo o tim porodicama i učimo ih judaizmu, jer oni o svojoj vjeri nisu mogli da uče u zemljama bivšeg SSSR-a. Dolaze kod nas, ne samo da bi boravili u Njemačkoj, nego da postanu dio zajednice, da kod nas što više sazanju o svojoj tradiciji. To nam je, za sada, samo dijelom uspjelo, nedostaje nam kadrovska i finansijska pomoć".

Integracija "akademika" spora

U Mendelzon Centru plediraju na jevrejske zajednice da liberalizuju praksu prihvatanja. Istovremeno, plediraju i na vlasti Njemačke da pojednostavi integraciju. 70 odsto jevrejskih emigranata su akademici, i njihove diplome trebalo bi da budu priznate. Trenutno važi pravilo, kojim jevrejski akademici moraju da čekaju najmanje 8 godina da bi dobili državljanstvo i radili u svojoj struci, primjera radi kao samostalni doktori i inženjeri. Informatičari i muzičari imaju veće šanse da se integrišu, jer mogu lakše da dođu do posla. Jevrejskoj djeci, integracija nije sporna. Većina pohađa gimnaziju ili studira.

Računa se da u zemljama bivšeg Sovjetskog Saveza živi još oko 2 miliona Jevreja, a njih 60.000 predalo je u njemačkim konzulatima zahtjev za iseljenje u Njemačku.

Diskriminacija Jevreja danas "u rukavicama"

Poslije Velike Britanije i Francuske, Njemačka ima najveću jeverjsku zajednicu. Istraživanja su pokazala da u svim slojevima društva još uvijek postoje stereotipi o Jevrejima. Čak i mladi ljudi koji ne opravdavaju antisemitizam, imaju često predstave koje potiču još iz nacističke propagande. "Bogati, vrijedni Jevreji" – najčešći je kliše u Njemačkoj. Omladina uči u knjigama da su nacisti Jevreje protjerivali zbog njihove dominacije u svijetu finansija. Mladi Jevreji tvrde, da je diskriminacija i danas prisutna. Riječ je o prikrivenoj diskriminaciji ili diskriminaciji u „rukavicama“. "Kada na nastavi govorimo o koncentracionim logorima, svi se okrenu prema meni i gledaju da li ću da zaplačem“, kaže jedan učenik Jevrejin. Jevrejski centar u Frankfurtu već nekoliko godina liči na tvrđavu. Policijska patrola dežura dan i noć u blizini zgrade. Policijski službenici svakog prolaznika posmatra kritičnim pogledom. Strogo čuvane su i druge jevrejske institucije, poput Westend sinagoge, Lichtigfeld škole, Jevrejskog staračkog doma. Svi oni važe kao potencijalni cilj islamskih terorista i nacista. Često i danas u Njemačkoj osvanu oskrnavljena jevrejska groblja i spomenici.